اما عده ای هم نگرانی هایی در مورد تاثیرات فرامتنی این توافق دارند که در جای خود قابل تأمل است، اگرچه به نظر می‌رسد قبل از ورود این توافق به مرحله اجرا، نتوان باقطعیت درباره ابعاد مختلف آن اظهار نظر کرد.

آنچه باید درباره توفق ایران و چین بدانید

برنامه جامع همکاری ایران و چین که به توافق ۲۵ ساله معروف شده، امروز در دیدار رسمی وزرای ایران و چین امضا می شود. توافقی که نزدیک به شش ماه پیش با سفر محمدچواد ظریف به چین ریل گذاری شد و همان موقع هم سر و صدای زیادی به راه انداخت. اگر بخواهیم قبل از هر تحلیلی به محتوای این توافق اشاره کنیم، می توانیم آن را در قالب سه محور توضیح دهیم.

اول محور نظامی و امنیتی که در آن تلاش شده دو کشور ساز و کارهای دائمی تنظیم کنند تا به همکاری های نزدیک تر در نهادهای منطقه ای و بین المللی منجر شود و هم به تقویت زیرساخت های دفاعی، مقابله با تروریسم و برگزاری مانورهای منظم نظامی بپردازند. همکاری های فرهنگی را هم می توان محور دیگر این سند دانست که به همکاری های رسانه ای، دانشگاهی، موسسات مردم نهاد و از همه مهم تر توسعه فعالیت های دوجانبه در زمینه گردشگری می پردازد اما محور سوم که شاید برای شما و بسیاری از کارشناسان اهمیت بیشتری داشته باشد به موضوع روابط اقتصادی و تجاری مربوط می شود.

 اینطور که از متن توافق بر می آید در بعد اقتصادی دو طرف اتفاق نظر دارند که ظرفیت های همکاری‌ قطعا فراتر از وضعیت کنونی است و به همین دلیل همکاری‌های اقتصادی یکی از محورهای اصلی و از اصلی ترین بخش های توافق به شمار می آید که در قالب برنامه هایی مثل استفاده از ظرفیت های تکمیل کننده اقتصاد طرفین، پیوند دادن ایران به زنجیره تامین ارزش در منطقه، بهره برداری از نیروی متخصص جوان و ماهر ایرانی، سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصاد ایران و اقداماتی از این دست در نظر گرفته شده است.

آیا این توافق برای ایران سراسر منفعت خواهد بود؟

 عده ای معتقدند در شرایطی که ایران حتی یک شریک راهبردی و استراتژیک جدی در دنیا ندارد چنین توافقی می تواند به یک شراکت ونزدیکی محکم تبدیل شود، این دسته اعتقاد دارند که اگرچ رابطه ایران با برخی کشورها به ویژه همسایگانش نسبتا نزدیک و دوستانه است اما هیچ کدام آنها متحدی استراتژیک و قدرتمند برای ایران محسوب نمی شوند، نقشی که شاید چین با اتکا به یک سند همکاری همه جانبه بتواند به عهده بگیرد اما از سوی دیگر نظرات متفاوتی هم وجود دارد، کسانی که می گویند چین همانطور که در انعقاد این توافق هیچ عجله ای به خرج نداد و بیشتر از شش ماه ایران را منتظر نگه داشت، می تواند در اجرای آن هم خونسرد باشد و امتیازهای مختلفی دریافت کند. دسته ای هم نگران تاثیر چنین توافقی بر روابط آتی ایران و غرب هستند، آنها می گویند در شرایطی که ایران در آستانه یکی از پیچیده ترین نقاط عطف رابطه اش با آمریکا و اروپا قرار دارد چنین توافقی ممکن است برای ایران محدود کننده باشد، از طرفی چین هم که مدت ها منتظر ورود یک دیدگاه جدید به کاخ سفید بوده و در انتظار ترمیم روابط با آمریکا است، می تواند از ایران به عنوان اهرم فشار علیه آمریکا استفاده کرده یا منافع ایران را وجه المصالحه با ایالات متحده قرار دهد. این را هم فراموش نکنیم، که توافق ۲۵ ساله چین با ایران، به معنای تضعیف رابطه چین با عربستان و اسراییل نخواهد بود و این نکته هم موضوعی است که برخی را نگران می کند. تا اینجای کار که منتقدان و مدافعان قرارداد همکاری ۲۵ ساله با تمام توان مشغول اظهار نظر هستند اما شاید بتوان گفت تنها زمان می تواند با قطعیت درباره ابعاد مختلف این توافق شفاف سازی کند.