به گزارش اکوایران، اسرائیل مدعی شده که به واکنش تهران پاسخ دهد. کابینه جنگی اسرائیل پس از حملات مستقیم بی‌سابقه روز شنبه، چندین بار تشکیل جلسه داده و هرزی هالوی، رئیس ستاد ارتش اسرائیل مدعی شده که پاسخ نظامی قطعی است.

ابراهیم رئیسی روز چهارشنبه وعده داد اگر اسرائیل تصمیم به حمله نظامی مستقیم به خاک ایران بگیرد، پاسخی گسترده و فوری خواهد داد. بنابراین در صورت وقوع چنین حمله‌ای، ایران تا چه حد می‌تواند از خود دفاع کند؟

تکیه بر سلاح‌های دفاعی داخلی

به نوشته الجزیره، برای دهه‌ها، ایران به طور فزاینده‌ای بر تکیه بر قابلیت‌های بومی اقتصاد خود اصرار داشته، اما تلاش مشابهی را می‌توان در بخش نظامی آن نیز مشاهده کرد.

بسیاری از این احساسات ریشه در هشت سال جنگ ایران با عراق دارد. بغداد از نظر نظامی توسط بسیاری از قدرت‌های خارجی از جمله ایالات متحده حمایت می‌شد.

به دلیل چندین دهه تحریم و محاصره، توانایی هوایی ایران هنوز با چالش مواجه است. ایران اکنون بیشتر از جنگنده‌های سوخو و میگ روسی استفاده می‌کند که قدمت آن‌ها به دوران شوروی بازمی‌گردد. نیروی هوایی ایران هم‌چنین جت‌های خود را می‌سازد، مانند صاعقه و کوثر که بر اساس طرح‌های آمریکا ساخته شده‌اند، اما اطلاعی از عملکردشان وجود ندارد.

تحویل 22 فروند جنگنده سوخو 35 ساخت روسیه، که مذاکرات برای آن مدتی است ادامه دارد، می‌تواند نیروی هوایی ایران را به طور قابل توجهی احیا کند، اما نیاز به باتری‌های دفاع هوایی قوی را از بین نخواهد برد.

دفاع موشکی دوربرد

ایران تلاش کرده تا با برنامه‌های موشکی بلندپروازانه، ضعف جت‌های جنگنده خود را جبران کند. این کشور به‌ویژه بر بهبود سیستم‌های دفاع هوایی خود تمرکز کرده است –علاوه بر ساخت برخی از پایگاه‌های هوایی، انبارهای موشکی و تأسیسات هسته‌ای خود در اعماق کوه‌ها برای محافظت از آن‌ها در برابر مهمات سنگرشکنی که توسط ایالات متحده به اسرائیل داده شده است. اسرائیل در طول شش ماه جنگ خود در غزه، به طور گسترده از این بمب‌های سنگرشکن آمریکایی، استفاده کرده است.

دوربردترین سامانه دفاع موشکی مورد استفاده ایران، باور-373 است که به صورت بومی توسعه یافته است که پس از یک دهه توسعه و آزمایش در سال 2019 وارد خدمت شد و از آن زمان تاکنون به طور قابل توجهی بهبود یافته است.

در نوامبر 2022، مقامات ایرانی یک موشک بهبود یافته باور-373 را به نمایش گذاشتند که به گفته آنها برد تشخیص راداری آن از 350 کیلومتر به 450 کیلومتر بهبود یافته و اکنون به موشک‌های پیشرفته زمین به هوا صیاد 4B مجهز شده است.

بر اساس گزارش‌ها، این موشک می‌تواند روی اهداف از جمله موشک‌های بالستیک دوربرد، پهپادها و جت‌های جنگنده رادارگریز تا 400 کیلومتر قفل کند، 60 هدف را ردیابی کند و همزمان با شش هدف درگیر شود و آنها را در بردی تا 300 کیلومتر مورد اصابت قرار دهد.

رسانه‌های دولتی ایران گفته‌اند این سامانه از برخی جنبه‌ها برتر از سامانه اس-300 ساخت روسیه است و حتی با باتری‌های پیشرفته‌تر اس-400 که از پیشرفته‌ترین سامانه‌های جهان هستند، قابل مقایسه است. باور-373 در خارج از رزمایش نظامی در ایران نبردی را ندیده است.

ایران علاوه بر سامانه‌های دفاع موشکی «تور» روسیه، از سامانه‌های اس-300 نیز بهره می‌برد که تهران پس از اجرای توافق هسته‌ای خود با قدرت های جهانی در سال 2016 آن را دریافت کرد.

سامانه‌های اس-300، که اتحاد جماهیر شوروی برای اولین بار در اواخر دهه 1970 به بهره‌برداری رساند، برای سرنگونی هواپیماها، پهپادها و موشک‌های کروز و بالستیک ورودی تا 150 کیلومتر طراحی شده‌اند، در حالی که تور یک سامانه برای ارتفاعات پایین و متوسط برای مقابله با تهدیدات تا 16 کیلومتر است.

چند لایه سیستم‌های دفاع موشکی

ایران طیف گسترده‌ای از دیگر باتری‌های دفاع موشکی توسعه‌یافته محلی را به کار می‌گیرد که از مجموعه‌ای از موشک‌ها برای ایجاد لایه‌های دفاعی در پشت سامانه‌های دوربرد استفاده می‌کنند.

چندین سامانه پدافندی میان برد از جمله آرمان، تاکتیکال صیاد و 15 خرداد می‌توانند از آسمان ایران در برابر اهدافی تا برد 200 کیلومتر در ارتفاعات مختلف دفاع کنند.

آرمان که در نوامبر 2022 رونمایی شد، در پشت کامیون‌های نظامی نصب شده و در عرض چند دقیقه آماده استقرار است. این رادار در دو نسخه با رادارهای آرایه‌ای فعال و غیرفعال ارائه می‌شود و برای مقابله با سلاح‌های بالستیک تاکتیکی که برای استفاده در میدان جنگ در کمتر از 300 کیلومتر ساخته شده‌اند، طراحی شده است.

سامانه آرمان مجهز به موشک‌هایی است که هدفشان مبارزه با مهمات با هدایت دقیق و سنگرشکن است که برای تخریب سازه‌های مستحکم یا زیرزمینی طراحی شده‌اند.

تهدیدهای ورودی که موفق به دور زدن سامانه‌های میان‌برد می‌شوند، با باتری‌های کوتاه برد ایرانی از جمله آذرخش، مجید و ذوبین روبرو خواهند شد.

آذرخش که همزمان با آرمان رونمایی شد، سامانه فشرده‌ای است که برای درگیری در ارتفاع پایین برای مقابله با تهدیداتی مانند پهپادها و کوادکوپترها طراحی شده است و می‌تواند اهداف را در برد 50 کیلومتری با یک ردیاب نوری شناسایی کند.

چندین سامانه دفاع موشکی ایران می‌توانند به صورت عمودی پرتاب شوند که انعطاف‌پذیری و فضای بیشتری را ارائه می‌دهند، به این معنی که می‌توانند روی کشتی‌های جنگی نیز مستقر شوند.

یک مقام ارشد نظامی در اواخر ماه مارس گفت که ایران قصد دارد در سال جاری از سامانه‌های دفاع موشکی بیشتری رونمایی کند.

خرابکاری و حملات سایبری چطور؟

در بیش از یک دهه جنگ در سایه با ایران که به طور فزاینده‌ای در معرض دید عموم قرار گرفته است، گمان می‌رود که اسرائیل برای هدف قرار دادن منافع ایران به جنگ‌های غیرمتعارف تکیه کرده است.

اسرائیل چندین بار در تأسیسات اصلی هسته‌ای ایران خرابکاری کرده، دانشمندان هسته‌ای را با استفاده از بمب و مسلسل کنترل شده ماهواره‌ای روی یک وانت بار ترور کرده، کوادکوپترهای مملو از مواد منفجره را به سمت تأسیسات نظامی پرتاب کرده و یک خط لوله گاز را منفجر کرده است.

همچنین به طور گسترده اعتقاد بر این است که در پشت چندین حملات سایبری در مقیاس بزرگ، از جمله حملات در شبکه‌های بنادر اصلی، فرودگاه‌ها و پمپ بنزین‌ها بوده است. ایران رسما اسرائیل را مسئول بسیاری از این حملات دانسته است.

ایران طی سال‌ها در نتیجه این حملات ضربه‌های قابل توجهی خورده است، اما همچنین یاد گرفته است که به عقب برگردد و دفاعی قوی‌تر بسازد.

هکرهای ایرانی نیز در طول سال‌ها مظنون به دست داشتن در حملات سایبری به منافع اسرائیل بوده‌اند. روزنامه اسرائیلی هاآرتص روز سه‌شنبه گزارش داد که یک وب‌سایت مرتبط با ایران از ابتدای آوریل راه‌اندازی شده است که در آن گروهی از هکرهای بین‌المللی در حال انتشار داده‌های هک شده پایگاه‌های اطلاعاتی و وب‌سایت‌های حساس در اسرائیل، از جمله تأسیسات هسته‌ای هستند.