سفر گروسی و گشایش درهای دیپلماسی؛ مذاکره‌کنندگان به میز مذاکره باز می‌گردند؟

به گزارش اکوایران، پس از سفر رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، دو طرف توافق کردند که بازرسی‌ها و دسترسی به دوربین‌های نظارتی به طور چشم‌گیری افزایش یابد.

به نوشته خبرگزاری فرانسه، روز شنبه، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: ایران موافقت کرده تا نظارت در چند سایت هسته‌ای مجددا وصل کرده و بازرسی‌های آژانس را افزایش دهد. رافائل گروسی، رئیس سازمان دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل متحد گفتگوهای خود با دولت ایران را پیشرفتی چشم‌گیر دانست و از آن استقبال کرد.

پس از ادعای کشف اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا، گروسی برای مذاکره با مقامات ایرانی به تهران سفر کرده بود. گروسی در بازگشتش به وین تأیید کرد که فعالیت‌های نظارتی مربوط به دوربین‌ها و سیستم‌های نظارت کاهش پیدا کرده بود. وی گفت که با ایران برای از سرگیری این نظارت‌ها به توافق رسیده است. او گفت: این مسئله بسیار مهم است؛ خصوصا در مورد بحث احیای برجام.

روز جمعه، گروسی برای گفتگو در مورد احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ وارد ایران شد. وی به خبرنگاران گفت: ما راهی برای جلوگیری از نشت اطلاعات و نبود نظارت کافی پیدا کردیم. حالا می‌توانیم دوباره کار را شروع کنیم. وی افزود: این اقدامات بلافاصله پس از یک جلسه بررسی فنی انجام خواهد شد؛ اما در بیانیه مشترک آژانس و ایران به هیچ زمان خاصی اشاره نشده بود.

بازرسی‌های آژانس

سفر دو روزه گروسی به ایران برای جلب همکاری‌های بیشتر از ایران در مورد برنامه‌های هسته‌ای این کشور بود. او همچنین با ابراهیم رئیسی نیز دیدار کرد. رئیسی اذعان کرد که همکاری یک خیابان دو طرفه است و می‌تواند بر اساس حفظ استقلال آژانس و حقوق ملت ایران ادامه یابد.

به گفته یک منبع دیپلماتیک به خبرگزاری فرانسه، جلسه گروسی و رئیسی به هدف آغاز دوباره گفتگوها در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران و تنظیم مجدد روابط در بالاترین سطوح، انجام گرفت.

به ادعای گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در مجمتع اتمی زیرزمینی فردو که در ۱۰۰ کیلومتری تهران واقع است، ذرات اورانیوم غنی‌شده ۸۳.۷ درصد پیدا شد. گروسی گفت که آژانس به دسترسی‌های بیشتری به این اماکن نیاز داشته و ایران نیز قول داد که مقدار بازرسی‌ها ۵۰ درصد افزایش یابد.

ایران هرگونه تمایل به ساخت سلاح اتمی را رد کرده و تأکید می‌کند که هیچ تلاشی برای غنی‌سازی فراتر از ۶۰ درصد انجام نداده است. دولت ایران گفته که خلوص‌های بالاتر است ممکن است به شکلی ناخواسته در فرآیند غنی‌سازی به وجود آید. کشف خلوص ۸۳.۷ درصدی در تأسیسات فردو پس از آن بود که ایران چینش دو آبشار سانتریفیوژ خود را تغییر داده بود.

تعهدات برجام

روز شنبه، محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران از همه طرفین برجام خواست به تعهدات خود پایبند باشند. وی به روزنامه‌نگاران گفت: سه اروپایی و برخی کشورهای دیگر فقط به تعهدات ایران فکر می‌کنند. آنها نیز تعهداتی دارند که باید رعایت کنند.

بسته به نتیجه سفر گروسی، کشورهای ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان در مورد تنظیم پیش‌نویس قطع‌نامه‌ای علیه ایران برای شورای حکام که در هفته آینده تشکیل جلسه می‌دهد، تصمیم خواهند گرفت.

همکاری‌های بیشتر و باب باز دیپلماسی

توافق سال ۲۰۱۵ بین ایران و قدرت‌های جهانی در قبال کاهش تحریم‌های جهانی از تهران خواست که فعالیت‌های اقتصادی خود را محدود کند. محدودیت‌های مندرج در این توافق شامل محدودیت غنی‌سازی ۳.۶۷ درصدی بود تا از ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران جلوگیری کند.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا به طور یک جانبه در سال ۲۰۱۸ از این پیمان خارج شده و تحریم‌ها را مجددا علیه ایران اعمال کرد. ایران نیز اجرای تعهدات خود را به حالت تعلیق درآورد. مذاکرات اتمی ایران با کشورهای طرف برجام با هدف احیای این توافق در سال ۲۰۲۱ آغاز شد اما فعلا متوقف شده است. سفر گروسی به ایران نشانه‌ای از باز بودن در دیپلماسی در موضوع هسته‌ای است.

کِلسی دِیوِنپورت، متخصص کنترل تسلیحات گفت: تمایل ایران برای افزایش نظارت‌ها، گامی مثبت و ضروری برای کاهش تنش‌ها است. وی هشدار داد که همه طرف‌ها باید زودتر اقدام کرده و گفت که این اعلامیه برای کاهش تنش‌ها کافی نیست. او افزود: ایالات متحده و کشورهای اروپایی باید با فشار دیپلماتیک مذاکرات را از سر بگیرند.