به گزارش اکوایران، در حالی که چین با مشکلات اقتصادی و جنگ فناوری فزاینده‌ای با ایالات متحده دست و پنجه نرم می‌کند، رهبران چین برای هزاران نخبۀ سیاسی این کشور که در پکن جمع می‌شوند، یک پاسخ داشتند: این کشور تحت سکانداری یک مرد -رهبر معظم، شی جین‌پینگ- به روند تبدیل شدن به یکی از نیروگاه‌های فناوری های‌تک ادامه خواهد داد.

به نوشته سیمون مک‌کارتی و نکتار گان در سی‌ان‌ان، این اعلام اعتماد به نفس در سرتاسر هفتۀ پر از جلسات قوۀ مقننه و سازمان مشاوره‌ای ارشد تشریفاتی طنین‌انداز بود که دوشنبه گذشته در تالار بزرگ خلق تمام شد.

این رویداد که برای نخستین بار طی چند سال اخیر تقریباً بدون محدودیت‌های کووید برگزار شد، فرصت کمیابی است که به جهان اجازه می‌دهد نگاهی کوتاه به نظام سیاسی چین بیندازد که روز به روز کدرتر می‌شود.

مهم‌ترین نکات این گردهم‌آیی عبارتند از:

افزایش کنترل

در روز اختتامیۀ کنگرۀّ ملی خلق در دوشنبه، جای یک رویداد خالی بود -کنفرانس خبری نخست‌وزیر چین. دهه‌هاست که این سنت اختتامیۀ «دو جلسه»ای به رسانه‌های خارجی و عموم چینی‌ها فرصتی کمیاب می‌داد تا تصویری دست اول از تفکرات مسئول اسماً شمارۀ 2 کشور به دست بیاورند که مسئول ادارۀ اقتصاد این کشور است.

با این همه، هفتۀ گذشته پکن طی حرکتی غافل‌گیرکننده اعلام کرد که این رویداد را برگزار نمی‌کند و این حرکت باعث شد این نگرانی در میان ناظران به وجود بیاید که شفافیت دولت چین از قبل هم کمتر می‌شود.

سنت تازه‌تر رهبری جمعی، مدلی که پس از آشوب حکومت استبدادی مائو مطرح شد، در دورۀ شی باز هم کنار گذاشته شده است. در سال‌های اخیر، این نخست وزیر و شورای کشورش که نقش کابینۀ چین را بازی می‌کنند، روز به روز بیشتر به حاشیه رانده شده و شی نقش حزب در کنترل دولت و پیام‌هایی که می‌فرستد را بیشتر و بیشتر کرده است.

این مسئله در دوشنبه عیان‌تر شد، هنگامی که نمایندگان قانونی را دربارۀ سازماندهی شورای کشور تصویب کردند. ناظران می‌گویند این تغییرات نقش این شورا را به اجرای دستورات حزب کمونیست چین تغییر دادند.

تقویت های‌تک

درون مایۀ غالب این گردهم‌آیی افزایش تمرکز مدل اقتصادی چین بر نوآوری فناورانه و تحول این کشور به یک کشور های‌تک بود.

هفتۀ گذشته، نخست وزیر لی طی یک سخنرانی خواهان تقویت «خودکفایی و قدرت در زمینۀ علم و فناوری» شد و خواهان تقویت زنجیره‌های تأمین صنعتی و بهبود جایگاه چین به‌عنوان یک کشور نوآور در زمینۀ های‌تک شد. این مسئله شامل افزایش 10 درصدی بودجۀ سالانۀ علم و فناوری چین و رساندن آن به میزان بی‌سابقۀ سیصد و هفتاد میلیارد و هشتصد میلیون یوان (پنجاه و یک میلیارد و ششصد میلیون دلار) بود.

همچنین بر سیاست جدید «نیروهای مولد با کیفیت جدید» هم تأکید شد، عبارتی که سال گذشته توسط شی مطرح شد و به بخش‌های های‌تکی مانند اتوموبیل‌های استفاده کننده از انرژی‌های نو، هوش مصنوعی، انرژی‌های تجدیدپذیر و تولید پیشرفته اشاره دارد -که نشان دهندۀ میل رهبر برای به جلو راندن کشور در مسابقۀ جهانی در زمینۀ فناوری‌های حیاتی است.

این تأکید بر خودکفایی در علم و فناوری پس از افزایش کنترل ایالات متحده بر صادرات فناوری‌های آخرین مدل، به‌ویژه در زمینۀ هوش مصنوعی، به چین اتفاق می‌افتد؛ فناوری‌هایی که به گفتۀ واشنگتن می‌توانست نیروهای نظامی چین را تقویت کند.

در حاشیۀ «دو جلسه»، وزیر امور خارجه، وانگ یی، ایالات متحده را به «طراحی شیوه‌های گوناگونی برای سرکوب چین» متهم کرد و گفت کنترل تجارت و فناوری واشنگتن «به سطحی گیج کننده و پوچی غیرقابل فهمی» رسیده است.

احیای اعتماد به نفس اقتصادی

در حالی که چین درگیر بحران بخش املاک مستغلات، بدهی کمرشکن دولت‌های محلی، انقباض پولی، بازار سهامی مشکل‌دار و اصطکاک با ایالات متحده در زمینۀ فناوری است -که همه‌شان باعث استیصال عمومی و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران می‌شود- امسال اقتصاد جایگاه ویژه‌ای در این رویداد داشت.

رهبران چینی مسئول این رویداد مشتاق بودند که نشان دهند نسبت به اقتصاد اعتماد دارند و هدف رشد اقتصادی بلند پروازانۀ حدود 5 درصد را برای سال 2024 اعلام کردند اما هیچ محرک مهمی برای افزایش مصرف در حال افول اعلام نکردند.

ظاهراً این مسئله باعث ناامیدی سرمایه‌گذارانی شده که از نزدیک این گردهم‌آیی را مد نظر داشتند - شاخص هانگ سنگ هنگ کنگ در سه شنبۀ پس از اعلام اهداف، دو و شش دهم درصد افت کرد. این شاخص این هفته حدود 1 درصد افت داشته است و طی 12 ماه گذشته، حدود 20 درصد.

لی در سخنانش اظهار کرد که رسیدن به این هدف «آسان نخواهد بود»، با توجه به اینکه سال 2022 کووید زده باعث شد رشد سال پیش کمتر باشد اما متعهد شد که چین تقویت صنعتی را به یکی از اولویت‌هایش تبدیل خواهد کرد و به دنبال نوآوری در زمینۀ فناوری خواهد بود.

عدم انتصاب جدید

جلسۀ سالانۀ کنگرۀ ملی خلق بعضی از ناظرانی را ناامید می‌کند که امید داشتند در گردهم‌آیی امسال انتصاب‌های مهم به خصوصی انجام شوند -حرکتی که پس از زیر و رو شدن وزرای دست‌چین شی، نقش‌های ارشد شورای کشور را تا ماه‌ها خالی می‌گذارد.

در ماه ژوئیه، وزیر امور خارجه، چین گانگ را بدون هیچ توضیحی از سمتش برکنار کردند و چند ماه بعد، وزیر دفاع، لی شانگفو، هم بدون توضیح کنار گذاشته شد. هر دو این مردان ابتدا از منظر عمومی محو شدند و جایگزین شده‌اند.

بعضی ناظران انتظار داشتند که پکن بتواند وزیر امور خارجۀ جدیدی را در گردهم‌آیی امسال منصوب کند. پس از کنار گذاشتن آقای چین، این نقش، از نظر بسیاری موقتاً، با دیپلمات ارشد و وزیر امور خارجۀ سابق، وانگ یی، پر شده است.

دو پست عالی رتبه‌ای که پیشتر در اختیار لی و چین بودند همچنان خالی‌اند. اما پکن در رویداد امسال آنها را پر نکرد.