به گزارش اکوایران، وقتی بشار اسد در سال 2000 در سوریه به قدرت رسید، رهبران غربی او را به عنوان فانوسی برای اصلاحات و لیبرالیسم اقتصادی معرفی کردند. این نمای ظاهری چندان دوام نداشت. حکمرانی او منتهی به مرگ نیم میلیون سوری و بی‌خانمان شدن بیش از 5 میلیون نفر از مردم این کشور شد.

مسرور، مایه ناامیدی

به نوشته نشنال اینترست، مقامات غربی خوش‌بینی مشابهی را نسبت به کردهای عراق داشتند. وقتی مسرور بارزانی در سال 2019 نخست وزیر اقلیم کردستان شد حتی ستون‌نویسان با تجربه‌ای مانند نویسنده کرد، ربین هاردی پیشنهاد دادند که او می‌تواند پس از دهه‌ها حکومت پدرش تغییر را نمایندگی کند.

رفتار مسرور به سرعت آن‌ها را ناامید کرد و او را بر آن داشت تا از کتاب حکمرانی ایدی امین، رهبر فقید اوگاندا برای تغییر چهره خود استفاده کند.

قبیله‌ای، نه دموکراتیک!

بارزانی‌ها قبیله‌ای هستند نه دموکراتیک.  رقابت سیاسی تاثیر‌گذار در حالی رخ می‌دهد که هر برادر یا پسرعمو برای به دست اوردن قدرت و امتیازات در درون خانواده مانور می‌دهد.

برای دهه‌ها مسرور و پسر عمویش نچیروان غنایم را تقسیم می‌کردند در حالی که هر کدام تلاش می‌کرد بر دیگری غلبه کند.

بخشی از بازی نچیروان این است که در منش و هوشش خود را غربی‌تر نشان دهد. او این کار را خوب انجام می‌دهد.

وقتی با آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها ملاقات می‌کند ارتباط برقرار می‌کند و وانمود می‌کند که ذهنی باز دارد. بیشتر کردها این واقعیت را می‌بینند.

مضر برای رفاه کردها

این‌ که بسیاری از دانشمندان غربی طعمه مانور بدطینتانه‌ می‌شوند، کسانی را در منطقه ناامید می‌کند که احساس می‌کنند خانواده بارزانی اکنون بیش از آنکه برای رفاه اقتصادی، ملی و اجتماعی کردها و توانایی کردها برای پیشرفت اقتصادی، اجتماعی و دموکراتیک در جامعه مدرن فایده داشته باشد مضر است.

درست همانطور که مسرور مستندی درباره انعطاف‌پذیری ساخت حالا نچیروان هم کتابی با عنوان «نقشه راه؛ دیدگاه‌های انتقادی درباره سخنرانی‌های رئیس جمهوور نچیروان بارزانی» منتشر می‌کند تا او را ستایش کند.

این حرکت‌ها تصادفی نیستند بلکه نشان‌دهنده آخرین نمایش رقابت برتری‌طلبانه بین پسرعموهای متناقض هستند.

آنچه مایوس‌کننده است این است که چگونه بسیاری از محققان غربی – چه از روی بی‌تجربگی، چه به دلیل ساده لوحی، چه از روی میل عملگرایانه برای دسترسی– با او همراهی می‌کنند و پیام «تحسین برانگیز عملگرایانه» نچیروان به غرب را می‌ستایند. اول، اجازه دهید این مفهوم را کنار بگذاریم که «نقشه راه» منسجمی وجود دارد. در مطالب خارج از نشریه نچیروان، روداو، اشاره اندکی به چنین سخنرانی‌ها یا دیدگاه‌های آنها وجود دارد.

مطمئنا بارزانی‌ها می‌دانند که چگونه در مقابل دیپلمات‌های غربی که برای انجام ملاقات‌های «بارزانی کامل» یعنی ملاقات با پدر، مسعود بارزانی، پسر، مسرور و پسر عموی مسرور، نچیروان، قبل از یک مهمانی مجلل و پرواز به مقصد بغداد، استانبول یا دبی، به اربیل سفر می‌کنند، حرف درست را بزنند. با این حال، آنچه محققان در ستایش‌هایشان خطاب به رئیس‌جمهور از دست می‌دهند، چیزی است که نچیروان می‌گوید و در زمانی که آنها در آن اطراف نیستند، انجام می‌دهد. به عنوان مثال، تحلیل اظهارات نچیروان در مورد تهدید به مجازات معترضان مسالمت آمیز که خواستار دستمزدهای پرداخت نشده هستند را کجا می‌توان یافت؟

و تحلیل بحران‌هایی که از چهار سال قبل و پس از به قدرت رسیدن مسرور و نچیروان اقلیم کردستان را گرفتار کرده است کجاست؟ بله هم مسرور و هم نچیروان می‌توانند بغداد را سرزنش کنند اما اگر کردها دیگر سرزنش رهبرانشان در مورد بغداد را نمی‌پذیرند، چرا دانشمندان آمریکایی، بریتانیایی و فرانسوی عراق و کردستان عراق قبول کنند؟

چه کسی مقصر بود؟

رویکردی بسیار صادقانه‌تر تحلیل این است که نچیروان کجا کوتاهی کرده و بغداد واقعاً کجا مقصر است. آیا دانشمندان غربی که نچیروان را ستایش می‌کنند غافلند که تصمیم او برای صادرات یکجانبه نفت کردستان عراق - اقدامی که به اختلافات با بغداد دامن زد و هم منجر به رای دادگاه داوری پاریس به نفع بغداد و هم تعلیق فروش نفت از طریق ترکیه شد - بود که اکنون باعث تضعیف اقتصاد کردستان شده است؟

همچنین هیچ تحلیلی در مورد اینکه آیا نچیروان در تعلیق پارلمان، نارضایتی بی‌سابقه عمومی، یا بدتر شدن خدمات عمومی مقصر است یا خیر، وجود ندارد.

شاید یکی از شاهنامه‌نویسان نچیروان بپرسد که چرا با وجود عدم پرداخت دستمزد کارگران، نچیروان مجموعه‌ای ساخته که زمین آن بیش از چهار برابر بزرگتر از کاخ سفید است؟ یا چرا وقتی آب آشامیدنی در اربیل کمیاب است، مجتمع نچیروان بیش از ده حلقه چاه دارد؟

هزینه‌های عمومی بیش از حد نچیروان نشانه یک مشکل بزرگتر است؛ در حالی که او و مسرور برای کسب اعتبار با هم رقابت می‌کنند، هر کدام از آنها با خزانه عمومی به عنوان یک صندوق مالی شخصی برخورد می کنند. هر دو آن‌ها مرزهای بین منافع عمومی و منافع خصوصی را محو می‌کنند.

اگر نچیروان واقعاً مظهر دموکراتیک، رویاگرا و لیبرال اقتصادی بود که دانشگاهیان و اندیشکده‌ها ترسیم می‌کنند، کردستان عراق امروز مکان بسیار متفاوتی بود. مطمئناً، هیچ سخنرانی بر میراث شانزده ساله نخست‌وزیری منطقه برتری ندارد؟

معمار تخریب

دلیلی وجود دارد که نچیروان به مشروعیت آسیب زده است. در حالی که همفکران نچیروان می گویند او اندازیاری عودانی (معمار سعادت) است، اکثر کردها اکنون او را اندازیاری کاولکاری (معمار تخریب) می‌نامند. این احساس است که نچیروان بدبینانه از دانشمندان خارجی برای مقابله با آن استفاده می‌کند.

شگفت‌آور است که دانشمندان عراقی و اساتید رسمی الگویی را تشخیص نمی‌دهند که در آن سیاستمداران عراقی اغلب در سخنرانی‌های خود خواستار معاملات سیاسی جدید می شوند. نخست وزیر نوری المالکی این کار را انجام داد. حیدر عبادی و مصطفی الکاظمی هم این کار را انجام دادند. حتی صدام حسین دیکتاتور فقید عراق هم این کار را کرد. آیا محققین آمریکایی، انگلیسی و فرانسوی یا روزنامه نگاران ترک واقعاً معتقدند که نچیروان متفاوت است؟

مشارکت‌کنندگان «نقشه راه برای صلح» از راه‌های دیگر خود را شرمنده می کنند. این یک تعبیر نادرست است که مسائل حکومت اقلیم کردستان با بغداد را در درجه اول قومیتی در نظر بگیریم. مطمئناً سایر احزاب کردی مخالف هستند.

قلب اختلافات آنها قانون‌اساسی است و بارزانی‌ها عمدا بسیاری از این مشکلات را تشدید کرده‌اند. اظهاراتی مبنی بر اینکه «بغداد ورشکسته است» وقتی هم عراق و هم دولت اقلیم کردستان برای حل بحران مالی و پیگیری جنگ با تروریسم نیاز به همکاری داشتند، وضعیت را بدتر کرد.

بدبینی دقیقاً به این دلیل در اربیل موج می‌زند که رهبری اغلب برای تمجید و تشویق پول می‌پردازد.

بارزانی ها زمان خود را داشته‌اند. نمایش‌های مبتذل ممکن است غرور سیاستمداران را تسکین دهد، اما دانشمندان و روزنامه‌نگارانی را که به سیاستمداران کرد اجازه استفاده از آنها را می‌دهند، خوار می‌کند. اگر به نقشه‌ راهی نیاز باشد، نقشه مسیری برای حکومت‌داری خوب و اصلاحات و از سوی دیگر روندی برای بازگرداندن دارایی‌های دزدیده شده به مردم کرد است.