به گزارش اکوایران؛ امروز سه شنبه 10 آبان ماه، در اولین اجلاس تجارت محصولات کشاورزی و غذایی ایران با حضور فعالان کشاورزی و مقامات دولتی و خصوصی برگزار شد. در این نشست محمدامین حاج‌کاظمیان، صادرکننده برتر خشکبار  به  چالش‌های ایران در مسیر صادرات محصولات کشاورزی پرداخت. بر اساس اظهارات او ایمنی، صادرات و امنیت به ترتیب، مؤلفه‌های اصلی برای سیاست‌گذاری در حوزه کشاورزی هستند. هرچند متأسفانه در ایران برعکس این ترتیب در سیاست‌گذاری رعایت می‌شود. در ایران معضل سموم باقی‌مانده در محصولات کشاورزی جدی گرفته نمی‌شود و این مهم مانع از صادرات محصولات کشاورزی می‌شود.

حاج‌کاظمیان افزود: در کنار آن اکوسیستم صادراتی کشور با قوانین ضدونقیض و ضد صادرات، به هم ریخت. در چنین وضعیتی چگونه می‌توان به صادرات محصولات کشاورزی فکر کرد.

او اتخاذ سیاست‌های نادرست از جمله انتقال آب دریا به مناطق مرکزی در کنار صنایع فولادی به‌جای انتقال صنایع فولادی به کنار دریا را معضل جدی امروز اقتصاد ایران دانست و ادامه داد: بی‌تدبیری و رویکردهای نادرست موجب شده تا برنامه‌ریزی‌های اشتباهی برای اقتصاد و بخش‌های مختلف داشته باشیم.

این صادرکننده برتر خشکبار گفت: بخش خصوصی باوجود همه مشکلات و درگیری‌ها مشغول است و در کنار تولید ثروت برای کشور، اشتغال ایجاد کرده است، بنابراین در این راستا خواستار رفع و حذف تهدیدها در حوزه صادرات است.

به باور او باید زمینه ارتباط مستقیم بین صادرکننده و واردکننده و جلوگیری از بزرگ شدن صرافی‌ها فراهم شود. از طرفی باید عزم ملی برای حل موضوع باقی‌مانده سموم که به سلامت مردم برمی‌گردد، شکل بگیرد.

حاج‌کاظمیان تاکید کرد، ترویج استانداردهای بین‌المللی در بخش کشاورزی، طراحی خط ترانزیت حرفه‌ای برای دسترسی به آب‌های مدیترانه از طریق سوریه و عراق و در نهایت تمرکز بخش خصوصی روی جانشین‌پروری از دیگر موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

قاتل کشاورزی؛ قیمت‌گذاری

فرشید شکرخدایی، رئیس کمیسیون توسعه پایدار، آب و محیط‌زیست اتاق ایران در این اجلاس قیمت گذاری دستوری را قاتل تولید و تجارت محصولات کشاورزی خواند و گفت:همه سیاست‌گذارها باید به این نکته توجه کنند که قیمت‌گذاری دستوری، ضد رقابت‌پذیری و  ضدکیفیت و ضد تولید است و هیچ فایده‌ای برای مصرف‌کننده ندارد.

او ادامه داد: اگر تصور کنیم با قیمت‌گذاری می‌توانیم مشکلات این بخش و امنیت غذایی را حل کنیم؛ ساده‌سازی مسئله است. زیرا قیمت‌گذاری قاتل رقابت‌پذیری است.

شکرخدایی در بخش دیگر با اشاره به اینکه هدف دوم توسعه پایدار سازمان ملل، گرسنگی صفر است و راهکار جامعه جهانی برای این مسئله تجارت است؛ افزود: زمین‌های خردشده در حوزه کشاورزی در طول زمان چالش اساسی بخش کشاورزی است؛ بهبود بهره‌وری و استفاده از فناوری باید مورد توجه قرار گیرد و برای چالش زمین‌هیا خرد شده قرار بود که زمین‌ها در قالب تعاونی اداره شود و الگوی کشت و صنعت پیش پای ماست.

او تاکید کرد: چالش آب مسئله جدی ماست؛ ما الگوی سنتی مدیریت آب که متعلق به زمین بود را به هم‌ریخته‌ایم. فرض اینکه آب مال دولت است ما را به این روز انداخته است، درحالی‌که مالکیت آب متعلق به آبریز است. وزارت نیرو مالک آب نیست، مالک آب کشاورز است.

رئیس کمیسیون توسعه پایدار، آب و محیط‌زیست اتاق ایران  تاکید کرد: در تعارض بین محیط‌زیست و کشاورزی باید عالمانه‌تر رفتار کنیم.

او همچنین با اشاره به اینکه موضوع آمایش سرزمین در بحث کشاورزی مغفول مانده است؛ از وزارت جهاد کشاورزی خواست الگوی کشت را منتشر کند.

واردات نهاده‌های کشاورزی آزاد شود

در ادامه سید محمدرضا ترابی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان گفت: بهره‌وری پایین و قیمت تمام‌شده بالا قدرت رقابت را از صادرکننده‌ها می‌گیرد. بالا بردن بهره‌وری در کنار علم و تکنولوژی ممکن می‌شود. در بخش مصرف آب بخش کشاورزی متهم است ولی در بخش کشاورزی مشکل این است که مسئله اراضی کشاورزی حل شود وگرنه نگرانی کشاورز این است مالکیت را از دست می‌دهد.

او ادامه داد: انتقال آب در قانون توزیع عادلانه آب معضل بخش کشاورزی است. آب با کیفیت در اراضی بی‌کیفیت از دست می‌رود ولی انتقال آب مشکل دارد. در کنار بهره‌وری بالا باید به کشاورزی قراردادی توجه داشت اما بخشنامه‌های آنی مانع کشاورزی قراردادی است.

ترابی تاکید کرد: نیاز به نهاده‌های باکیفیت داریم. باید واردات نهاده‌های کشاورزی در مقابل ارز حاصل از صادرات محصولات کشاورزی آزاد شود. در سال‌های اخیر تغییرات اقلیم ضربات سنگینی به کشاورزی می‌زند.

چالش همیشگی؛ برندینگ و بسته‌بندی

علیرضا یاوری، معاون بین‌الملل اتاق ایران نیز در این اجلاس مدیریت منابع آبی در ایران را یک موضوع مهم دانست که بی‌توجهی به آن یک چالش جدی است.

بر اساس اظهارات او ایران در آستانه یک فاجعه آبی قرار داد و متأسفانه نسبت به سیاست‌ها و تجربیات کشورهای اطراف خود که همگی با بی‌آبی مواجه هستند، بی‌توجه است. از طرفی برنامه‌های مطرح شده مانند کشت فراسرزمینی هم تنها در حد حرف باقی مانده و به عمل نزدیک نشده است.

او ادامه داد: باوجود اینکه محصولات مواد غذایی ایران کیفیت لازم را دارند؛ به دلیل مشکل برندینگ و بسته‌بندی قادر به حضور در بازارهای بین‌المللی نیستند. چون در بحث استانداردهای جهانی، امکان ثبت لاتین برندها، سموم باقی مانده در محصولات کشاورزی و این دست از موضوعات کار جدی انجام ندادیم. در این بین درگیر تحریم‌ها نیز هستیم. پس باید گفت بسترها برای صادرات محصولات کشاورزی مهیا نیست.

الزام هوشمندسازی کشاورزی

علی چاغروند، معاون کمیسیون‌ها، مجامع و شوراهای اتاق ایران به موضوع کشاورزی هوشمند پرداخت و ضمن اشاره به اهمیت توجه به شرایط زندگی روستاییان که بیشتر درگیر فعالیت‌های کشاورزی هستند، گفت: در حال حاضر اغلب بنگاه‌های کوچک و متوسط به این حوزه می‌پردازند و باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که بنگاه‌های بزرگ نیز به حوزه کشاورزی ورود کنند.

بر اساس اظهارات چاغروند سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی به‌منظور تنوع بخشیدن به سبد صادراتی غیرنفتی کشور بسیار ضروری است و درعین‌حال بالا بردن میزان ارزش‌افزوده در این حوزه باید مورد تأکید باشد.

او بهره‌گیری از فناوری‌های جدید در بخش کشاورزی و ایجاد کسب‌وکارهای دانش‌بنیان در این حوزه و حرکت به سمت کشاورزی هوشمند را مهم دانست و ادامه داد: در دنیا به این سمت حرکت کردند و در ایران نیز هوشمندسازی کشاورزی باید ملاک عمل قرار گیرد. شرکت‌های مختلف در دنیا استفاده از هوش مصنوعی در کشاورزی را در دستور کار قرار دادند و نباید اجازه دهیم در این بخش‌ها بین ایران و سایر کشورها شکاف ایجاد شود.

چاغروند بهره‌گیری از جنبه الکترونیک در تجارت را نیز مورد توجه قرار داد و افزود: برخورداری از زیرساخت‌های فناوری، تدوین قوانین تجارت الکترونیک بخش کشاورزی، تعهد دولت مبنی بر حمایت لازم از استمرار زیرساخت‌هایی چون اینترنت و موضوعاتی از این دست برای رفتن به سمت کشاورزی الکترونیک نیاز است.

معاون کمیسیون‌ها، مجامع و شوراهای اتاق ایران ادامه داد: در کنار تولید محصولات باکیفیت، تجارت محصولات کشاورزی به دانش و آگاهی از بازار هدف نیاز دارد. باید ذائقه مردم هر کشور و علایق آنها در کنار قوانین تجاری حاکم بر بازارهای مختلف را بشناسیم و بر اساس آن محصولات کشاورزی صادراتی خود را تولید کنیم. پس برای تقویت تجارت محصولات کشاورزی در کنار هوشمندسازی باید اطلاعات و دانش خود را نسبت به بازارهای هدف توسعه دهیم.

فرافکنی رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس

عسگری رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس در این نشست با اشاره به اهمیت مقوله امنیت غذایی گفت: اکنون 500 میلیون نفر جمعیت پیرامون ما علاقه‌مند به تولیدات ما هستند و اگر بر تولید خوب محصولات کشاورزی متمرکز شویم؛ اشتغال و امنیت و ارزآوری خوبی خواهیم داشت. اینکه چرا تاکنون این اتفاق عملیاتی نشده همه مقصر هستند. باید بسترسازی کنیم تا بازارهای منطقه را از دست ندهیم.

او گفت: باید قوانین کهنه به‌روزرسانی شود. ما آماده هستیم در قالب یک نقشه راه در راستای سهل‌الوصول شدن مسیر صادرات محصولات کشاورزی اقدامات تقنینی مورد نیاز را دنبال کنیم.

عسگری با تأکید بر اینکه اگر بناست کاری کنیم باید میدانی عمل کنیم ادامه داد: بخش کشاورزی ما با توجه به قرصت جنگ روسیه و اوکراین باید فعال‌تر وارد شود.

او یادآوری کرد: بر اساس قانون بودجه بانک‌های تجارت، سپه، ملی و صادرات باید 15 درصد از منابع خود را در خدمت کشاورزی قرار دهند و جز این اگر اقدامی شود مصداق ترک فعل خواهد بود.

عسگری با تأکید بر اینکه با تصمیمات خلق‌الساعه مخالفیم گفت: اگر صادرکننده‌ای با طرف خارجی قرارداد می‌بندد حتماً با برنامه‌ریزی جلو رفته و نباید با تصمیمات ناگهانی اعتماد طرف خارجی را از بین ببریم و هزینه مضاعف بر کشور تحمیل کنیم.

در بخش دام و طیور دچار چالش شدیم

این اجلاس جواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی با نگاه به روند تولید برای استمرار صادرات محصولات کشاورزی، رویکرد دولت را حمایت از کشاورزی و شروع کشاورزی قراردادی عنوان کرد. بر اساس اظهارات او در سال جاری این نوع کشت به‌ویژه در بخش غلات موردتوجه قرار گرفته است و حمایت‌های مالی آن توسط بانک مرکزی و بانک‌های عامل صورت می‌گیرد.

اصلاح الگوی کشت موضوع دیگری بود که طبق اظهارات وزیر کشاورزی موردتوجه قرار گرفته است. او از سابقه ۵۰ ساله این موضوع در کشور سخن گفت و تأکید کرد: در این بخش الزاماتی نیاز بود که آنها را شناسایی کردیم و در تلاشیم از این طریق از تولید محصولات کشاورزی خود صیانت و حمایت کنیم.

او ادامه داد: در سال ۱۴۰۱ در بخش دام و طیور دچار معضلاتی شدیم که البته با تلاش دامداران و فعالان حوزه طیور در حال عبور از این شرایط سخت هستیم.

وزیر کشاورزی، سلامتی محصولات کشاورزی را یکی از مهم‌ترین اولویت‌های وزارتخانه دانست و شناسنامه‌دار کردن باغ‌ها و محصولات را از برنامه‌های اصلی عنوان کرد که روند آن شروع شده و به جد دنبال می‌شود.

ساداتی‌نژاد در ادامه به تجارت محصولات کشاورزی و اثرات مثبت واگذاری تجارت محصولات کشاورزی به این وزارتخانه سخن گفت. طبق گفته‌های او حوزه کشاورزی، خصوصی‌ترین بخش اقتصاد ایران است و خوشبختانه تکمیل کل زنجیره کشاورزی از تولید تا صادرات در چارچوب یک وزارتخانه اقدام مفیدی بود که انجام شد.

وزیر در ادامه با اشاره به تعدد تشکل‌های حوزه کشاورزی گفت: امروز اتاق ایران، اتاق تعاون، وزارت کشور و غیره اقدام به ثبت تشکل می‌کنند که موجب ضعف در سیاست‌گذاری و اجرای سیاست‌ها شده است. بنابراین باید به ساماندهی تشکل‌ها توجه شود.