پژوهشگر و مشاور آکادمی سامان طبق بررسی‌های این آکادمی توضیح می‌دهد که در سال ۹۹ حدود چهار میلیون و ۲۰۰ هزار واحد صنفی در کل نقاط شهری کشور فعال بوده و در این کارگاه‌ها حدود هشت میلیون نفر اشتغال داشتند اما در فاصله سال‌های ۹۹ تا ۱۴۰۲ شاهد اتفاقی هستیم که تعداد صنوف شهری خیلی افزایش پیدا نکرده و سال گذشته به حدود چهار میلیون و ۵۵۰ هزار واحد رسیده. یعنی سالانه حدود ۱۰۰ هزار بنگاه صنفی به صنوف شهری اضافه شده.

فردین یزدانی توضیح می‌دهد که به دلیل افزایش فقر و طبقاتی شدن جامعه، بازارها هم طبقاتی شدند. صنوفی که معطوف به طبقه متوسط بود به تدریج با کسادی بازار روبه‌رو شد. بازار دو قطبی شکل گرفت، بازاری برای گروه‌های کم‌درآمد و بازاری برای گروه‌های پردرآمد.

به گفته پژوهشگر و مشاور آکادمی سامان، نمود مشخص این بازار دوقطبی را می‌توان در بازار پوشاک مشاهده کرد. این فضا در کسب‌وکار رستوران‌ها، لوازم آرایشی و بهداشتی، حتی بازار کامپیوتر و لپ تاپ و... هم قابل مشاهده است.

یزدانی یادآوری می‌کند که در کنار شکل‌گیری بازار طبقاتی، با ورود اجناس استوک به بعضی بازارها هم روبه‌رو هستیم که شاید طعنه یکی از کارشناسان که گفته بود می‌توانیم به ایران استوک‌لند هم بگوییم، درست باشد.

بازار خرده‌فروشی‌ها با ظهور فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای و شهرها و سراهای فروش لوازم خانگی، فرش و ... به شدت تحت تاثیر قرار گرفته. بررسی‌های آکادمی سامان حاکی از این است که بخشی از سهم بازار واحدهای خرده‌فروشی توسط واحدهای بزرگ، زنجیره‌ای‌ها و سراها و ... تصاحب شده. رقابت با فروشگاه‌های بزرگ مقیاس به خصوص در لوازم خانگی، مبل و فرش یا صوتی و تصویری به صورت مشخص باعث تعطیلی برخی واحدها در شهرهای بزرگ یا کاهش شدید درآمد صنوف شهری شده.

آکادمی سامان در بررسی‌های خود شاخص مدیران خرید را برای بخش خرد اقتصاد هم تعریف کرده که این شاخص درباره فضای کسب و کار در صنوف شهری کشور از ثبات در سال گذشته حکایت دارد.

به گفته یزدانی، شامخ به دست آمده برای صنوف در سال گذشته عدد ۵۰ را نشان می‌دهد که مرز بین رکود و رونق است. در سال ۱۴۰۲ برخی فعالیتها همچون ماشین‌آلات و حمل و نقل، سلامت و آرایشی و بهداشتی لب مرز بودند و برخی دیگر همچون لوازم خانگی به دلیل حضور و ظهور فروشگاه‌های بزرگ مقیاس، وضعیت اسفناکی داشتند.

همچنین به گفته پژوهشگر و مشاور آکادمی سامان، پیش‌بینی اکثر صنف‌ها برای سال ۱۴۰۳ پیش‌بینی مرزی با گرایش رو به نزول است.

آکادمی بانک سامان به منظور به دست آمدن نمایی از شرایط و حال و روز بخش خرد اقتصاد کشور که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد اقدام به بررسی کسب و کار صنوف مختلف در سطح شهر تهران کرده. نمونه‌ها در این پیمایش‌ها از صنوف مختلف به صورت تصادفی انتخاب شده‌اند و البته محدوده شعب بانک سامان در انتخاب نمونه‌ها مدنظر قرار داشته است.

قسمت پانزدهم برنامه «دیده‌بان» را از دست ندهید.