اقتصاد چین برای جنگ آماده می‌شود؟

به گزارش اکوایران، چین قدم‌هایی برای کاهش وابستگی اقتصادی خودبه غرب برداشته است که می‌تواند نه‌تنها انگیزه اقتصادی، بلکه نظامی نیز داشته باشد

به نوشته بیزینس اینسایدر، در سال‌های اخیر، چین میلیاردها دلار برای ارتقای تولید "تراشه‌های نیمه هادی"، "خودروهای برقی"، "باتری‌ها" و "پنل‌های خورشیدی" سرمایه گذاری کرده است. درطول سال گذشته، آسیای جنوب شرقی به عنوان بزرگ‌ترین بازار صادراتی چین از آمریکا و اروپا جلو افتاده است. دولت چین همچنین نگه داری اوراق آمریکایی را نیز کاهش داده است، قدم‌هایی را برای کاهش وابستگی خود به واردات غذا از غرب برداشته است و روی بهبود امنیت انرژی خود کار کرده است.

به گفته کارشناسان، از دیدگاه اقتصادی این تلاش‌ها می‌توانند در کوتاه مدت به اقتصاد درحال رکود چین کمک کند و این کشور را برای تنش‌های ژئوپلتیک با غرب در بلندمدت آماده کند. ولی این استراتژی‌ها می‌تواند به هدف دیگری هم کمک کند: آماده کردن کشور برای جنگ.

به گفته یک کارشناس امنیت ملی، ادغام مجدد تایوان به سرزمین اصلی یکی از واضح ترین خواسته‌های شی جین پینگ است، و منطقی است که اگر او بخواهد آن را به روشی انجام دهد که کمترین اثرگذاری را بر اقتصاد کشور داشته باشد.

با اینحال برخی دیگر معتقدند که چین درحال حاضر بااین فرض عمل می‌کند که تنش‌ها با ایالات متحده و غرب کاملا شدید است و بعید است بزودی کاهش یابد؛ در عین حال، انجام این کار کاملا با آماده شدن برای یک جنگ واقعی متفاوت است.

مساله فقط جنگ نیست

رشد در اقتصاد چین با کاهش مواجه است چراکه این کشور با بحران بدهی املاک، بیکاری جوانان و جمعیت روبه پیری و همچنین کاهش تقاضا برای صادراتش مواجه است. و درحالی که رشد تولید ناخالص داخلی چین در ماه آوریل از انتظارات فراتر رفت، این چالش‌ها همچنان باقی هستند. سرمایه گذاری‌های بزرگ این کشور در تکنولوژی هوای پاک به خصوص برای تحریک اقتصاد کشور درنظر گرفته شده است. با اینحال، گفتنی است برخی درباره صحت داده‌های اقتصادی چین تردید دارند.

در عین حال، چین با سرعت بالا در حال تقویت ارتش خود است و انتظار می‌رود نیروی کافی برای تصرف تایوان در طول چند سال آینده در اختیار داشته باشد. این کشور در صورت حمله یا محاصره تایوان احتمالا با تحریم‎‌ها و محدودیت‌های تجاری از جانب آمریکا و سایر کشورها روبرو خواهد شد و همین موضوع دلیل کافی برای تقویت صنایع داخلی را به آن می‌دهد.

این احتمال وجود دارد که چین درس‌هایی هم از روسیه گرفته باشد؛ روسیه نیز پیش از حمله به اوکراین در سال 2022 اقداماتی برای تقویت منابع خود انجام داد. درحالی که اقتصاد روسیه از آن زمان آسیب دیده است، تلاش‎‌های این کشور برای تقویت عرضه داخلی غذا و تنوع بخشیدن به شرکای تجاری‌اش به روسیه کمک کرده است سرپا بماند و تاثیر تحریم‌های غرب را به حداقل برساند؛ واردات نفت روسیه از سوی چین نیز سهم مهمی در این مساله ایفا کرده است. تولید خودکفای کالاهای پایه چون نفت، گاز طبیعی و گندم نیز به روسیه کمک کرده است؛ بخش دفاعی بزرگ آن نیز ارتش را تامین می‌کند.

به گفته کارشناس امنیت ملی، درحالی که چین ممکن است در سال‌های اخیر تلاش‌ها را برای "ریسک زدایی" اقتصاد خود تسریع کرده باشد، این روند از یک دهه پیش آغاز شده است. هدف سیاست "ساخت چین 2025" که در سال 2015 راه اندازی شد، این بود که این کشور به رهبر جهانی در تولید فناوری‌های مهم مانند تراشه‌ها و خودروهای الکتریکی تبدیل شود.

تلاش‌هایی از این قبیل در صورت تهاجم یا محاصره تایوان یا یک تحول پیش‌بینی‌نشده، مانند همه‌گیری، در نهایت چین را در موقعیت بهتری قرار می‌دهد. اما به اعتقاد کارشناس امنیت ملی، بیشتر تلاش‌های تولیدی اخیر چین برای بازگرداندن اقتصاد این کشور به مسیر، پس از توقف سیاست ضد کووید در این کشور است، که باعث شد برخی در چین اعتماد خود را به شی جین پینگ و دولتش از دست بدهند.

به گفته او، "معامله مهم چین با مردمش این است که شما از آرزوهای خود برای آزادی بشر در ازای رشد اقتصادی پایدار دست می‌کشید. ولی همه گیری کرونا، اعتماد بسیاری از مردم چین را نسبت به تحقق آن توافق متزلزل کرد".

به همین دلیل است که حتی اگر تهاجم یا محاصره به این زودی اتفاق نیفتد، تنش‌های فزاینده و سست شدن روابط تجاری با غرب می تواند به چین انگیزه زیادی برای سرمایه گذاری در اقتصادش بدهد.

باوجود تدابیر احتیاطی، تصرف تایوان می‌تواند تأثیر «فاجعه‌بار» بر اقتصاد چین داشته باشد

چین تجربه‌ای در تسلط خود بر یک قلمرو و عبور از غرب دارد. در سال 2020، این کشور یک قانون امنیت ملی برای هنگ کنگ تصویب کرد که آزادی‌ها و خودمختاری آن را از بین برد و منجر به دستگیری فعالان دموکراسی شد. در پاسخ، ایالات متحده تحریم‌هایی را علیه 11 مقام چینی و هنگ کنگ صادر کرد و برخی از شرکت‌های آمریکایی شهر را ترک کردند.

برخی بر این باورند که مداخله چین در هنگ کنگ به عنوان یک مورد آزمایشی برای چگونگی نزدیک شدن به تصرف تایوان عمل کرد. اگر چین از مدل هنگ کنگ پیروی کند، ممکن است تایوان را بدون نیاز به حمله به تسلیم تهدید کند.

با اینحال، به اعتقاد یک کارشناس اقتصاد چین، تازمانی که ایالات متحده و تایوان از هیچ یک از "خط قرمزهای چین" عبور نکرده باشند، احتمال جنگ با تایوان "بسیار کم است." او گفت که این خطوط قرمز شامل همه‌پرسی تایوان درباره تشکیل کشور و استقرار دارایی‌های نظامی قابل توجه ایالات متحده و غرب در تایوان است.

اگر چین حمله کند، تأثیر آن بر اقتصاد جهانی زیاد خواهد بود، و باوجود تلاش‌های این کشور برای تامین امنیت اقتصادش، احتمالاً اقتصاد آن بدون صدمه نخواهد ماند.

به گفته کارشناس امنیت ملی، هرگونه اقدام علیه تایوان برای اقتصاد چین فاجعه بار خواهد بود. اما چین نشان داده است که مایل است هزینه قابل توجهی را برای ایدئولوژی متحمل شود.