به گزارش اکو ایران، بررسی لایحه بودجه سال آینده کشور در کمیسیون تلفیق واپسین روزهای خود را می گذراند و اعضای این کمیسیون در یکی از مهمترین تبصره های این لایحه، میزان ارز ترجیحی که قرار است سال آینده به کالاهای اساسی، دارو، تجهیزات پزشکی و یارانه نان اختصاص یابد را تعیین کردند.

گرچه دولتی ها در لایحه پیشنهادی خود قصد داشتند با حذف ارز 4200 تومانی، منابع حاصل را به صورت یارانه نقدی بر میزان فعلی یارانه نقدی و معیشتی خانوار بیفزایند اما کمیسیون تلفیق، توقف سیاست ارز ترجیحی را صلاح ندانست و با تغییر در لایحه دولت، 9 میلیارد دلار از منابع حاصل از صادرات نفت را با نرخ 4200 تومان، برای کالای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی و یارانه نان در نظر گرفت. این کمیسیون دلیل خود برای ادامه سیاست ارز ترجیحی را نبود پیشنهاد شفاف از سوی دولت برای پرداخت یارانه و آسیب به معیشت مردم اعلام کرد. هرچند دولت در ابتدا بر حذف این سیاست تاکید داشت اما در نهایت به مصوبه کمیسیون تلفیق رضایت داد.

 این تصمیم کمیسیون تلفیق، در حالی اتخاذ شد که همین مجلس دولت را ملزم به حذف ارز 4200 در نیمه دو سال جاری کرده بود اما در جریان بررسی بودجه سال بعد حاضر نشد مهر تایید بر حذف نرخ ارز ترجیحی بزند.

اعضای کمیسیون تلفیق در بررسی مصارف تبصره 14 لایحه، ردیف پیشنهادی دولت برای کالاهای اساسی، دارو، یارانه نان و خرید تضمینی گندم را که حدود 100 هزار میلیارد تومان بود و قرار بود به صورت یارانه به مردم بپردازد، 80 هزار میلیارد افزایش دادند و به 180 هزار میلیارد تومان رساندند. با این تفاوت که این رقم دیگر به صورت یارانه در اختیار مردم قرار نمی گیرد بلکه در قالب ارز ارزان قیمت به وارد کننده پرداخت می شود.

بر پایه این مصوبه دولت مکلف می شود حدود 9 میلیارد دلار از منابع حاصل از صادرات نفت را با نرخ دلار 4200 تومانی محاسبه و در اختیار واردکنندگان کالاهای اساسی، دارو، تجهیزات پزشکی و گندم قرار دهد. این در حالی است که مبنای محاسبه نرخ دلار در سال آینده 23 هزار تومان در نظر گرفته شده و با این حساب، دولت در سال آینده حدود 9 میلیارد دلار از پول نفت را ارزانتر از نرخ مبنا در اختیار واردکنندگان کالاهای اساسی، دارو، تجهیزات پزشکی و گندم قرار خواهد داد. تصمیم کمیسیون تلفیق برای تداوم سیاست ارز ترجیحی یا دلار 4200 تومانی، 180 هزار میلیارد تومن هزینه روی دست دولت ابراهیم رئیسی می گذارد.

بنابر اظهارات محمدرضا میرتاج الدینی رییس کمیته هدفمندی لایحه بودجه ۱۴۰۱، کمیسیون تلفیق در تبصره 14، ۱۰۹ هزار میلیارد تومان برای تامین کالای اساسی و دارو 71 هزار میلیارد تومان به عنوان یارانه نان و خرید تضمینی گندم در نظر گرفته است.

یارانه پنهان شفاف می شود؟

با این حال این پرسش مطرح است که را با وجود نگه داشتن دلار 4200 مجلس کماکان مصارف ریالی این سیاست بر در جدول 14 قید کرده است. دلیل آن به آشکار سازی یارانه این سیاست باز میگردد.  البته این اقدام می تواند به عنوان ترفندی برای اعلام هزینه تداوم سیاست ارز ترجیحی برای دولت نیز باشد؛ هزینه ای که دولت می توانست به صورت یارانه نقدی یا کالابرگ به مردم بپردازد اما با تصمیم کمیسیون تلفیق، سیاست  ارز ترجیحی را تداوم بخشیده است.

توصیف این هزینه تحمیلی به دولت در سال آینده ساده است. دولت در لایحه بودجه 1401، حدود 43 هزار میلیارد تومان برای یارانه نقدی خانوار در نظر گرفت. اگر قرار بود دولت رئیسی 180 هزار میلیارد تومان تعیین شده در کمیسیون تلفیق برای واردات کالاهای اساسی، دارو و ... با نرخ ترجیحی را به صورت یارانه به مردم بپردازد، رقم یارانه نقدی هر فرد حدود 4 برابر افزایش می یافت.

با 4200 تا 1401

نکته دیگر در این مصوبه کمیسیون تلفیق آن است که حجم اعتبار مربوط به ارز ترجیحی در سال آینده نسبت به قانون بودجه امسال (1400) کاهش یافت. بر اساس قانون بودجه 1400 دولت می توانست 8 میلیارد دلار از منابع حاصل از صادرات نفت را با نرخ 4200 تومان محاسبه کند. البته در نسخه اصلاحی قانون بودجه امسال این رقم به 10 میلیارد دلار افزایش یافت. این در حالی است که رقم تعیین شده برای سال آینده 9  میلیارد دلار است. هرچند که نمی توان احتمال افزایش این رقم در عملکرد دولت در سال پیش رو را نادیده گرفت.

تغییر نرخ مرجع دلار

در بودجه سال جاری درآمدهای دولتی از محل فروش نفت خام با 4200 محاسبه می شد و مابقی بر اساس قیمت سامانه معاملات الکترونیکی (ETS) محاسبه می شد. در بودجه سال آینده گرچه سیاست 4200 حذف شد اما درج مابه التفاوت ریالی آن به معنای انتقال ارز مرجع از 4200 به یک نرخ دیگر است. اطلاعات اکو ایران نشان می دهد نرخ ارز مرجع در سال آینده از 4200 به 23 هزار تومان تغییر می کند. عددی که به معنای کف قیمت دلار نیز می تواند باشد.