گفتگوی تلفنی وزرای خارجه ایران و چین در آستانه نشست بلوک غیرغربی/ تهران عضو بریکس می‌شود؟

به گزارش اکوایران، وزرای خارجه چین و ایران پیش از نشست روز سه‌شنبه بریکس در ژوهانسبورگ صحبت کردند، نشستی که در آن تهران به دنبال تبدیل شدن به ششمین عضو این بلوک  است.

حسین امیرعبداللهیان در گفت‌و‌گوی تلفنی روز یکشنبه خود به وانگ یی، همتای چینی خود گفت که تهران امیدوار است همکاری‌ها با پکن را در امور منطقه‌ای و بین المللی تقویت کند.

بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه چین، امیرعبداللهیان گفته است: «ایران برای توسعه مشارکت راهبردی همه جانبه ایران و چین اهمیت زیادی قائل است و مشتاق حفظ مبادلات در سطح بالا با چین و تعمیق همکاری‌ها در چارچوب طرح کمربند و جاده است.»

به نوشته ساوت‌چاینا مورنیگ‌پست، در سال 2021، تهران و پکن قرارداد همکاری استراتژیک 400 میلیارد دلاری امضا کردند که راه را برای مشارکت ایران در طرح کمربند و جاده، یک پروژه زیرساختی جهانی که قرار است از آسیا تا اروپا امتداد داشته باشد، هموار کرد.

در بیانیه چین آمده است که پکن از ایران در مورد مسائل مربوط به منافع اصلی دو طرف حمایت خواهد کرد و افزود: «چین مایل است که به طور مشترک با دخالت خارجی مخالفت و در برابر قلدری یک طرفه مقاومت کند، از حاکمیت، امنیت و منافع توسعه دو کشور دفاع کند و از منافع مشترک کشورهای در حال توسعه و عدالت بین المللی محافظت کند.»

عضویت بریکس

تعداد فزاینده‌ای از کشورها برای پیوستن به گروه اقتصادهای نوظهور بریکس، که اعضای فعلی آن برزیل، هند، روسیه، چین و آفریقای جنوبی هستند، ابراز علاقه کرده‌اند. به غیر از ایران، بنگلادش، بولیوی، اندونزی و 53 کشور آفریقایی نیز به این اجلاس سه روزه که از روز سه شنبه در ژوهانسبورگ آغاز می‌شود، دعوت شده‌اند.

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران نیز هفته گذشته با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود درباره عضویت بالقوه کشورش در این بلوک صحبت کرد، اما به گفته اندرو کوریبکو، تحلیلگر روابط بین الملل مستقر در مسکو، ایجاد چنین روابطی با هدف به چالش کشیدن غرب نیست.

کوریبکو گفت: «این گروه فقط می‌خواهد استفاده از ارزهای ملی را گسترش دهد و به تدریج ساختار مالی جهانی را اصلاح کند تا برای کشورهای غیر غربی منصفانه‌تر باشد. عضویت احتمالی ایران این محاسبات را تغییر نخواهد داد.»وی گفت: «به نظر نمی‌رسد اختلافی در داخل بلوک درباره پیوستن ایران به آن وجود داشته باشد» و عضویت این کشور می‌تواند به «تنوع بخشیدن به گفت‌وگوهای این گروه با دادن بعد آسیای غربی به آن کمک کند».

ایران ماه گذشته با پیوستن به چین، روسیه، هند، پاکستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان، نهمین عضو کامل سازمان همکاری شانگهای شد.

زون احمد خان، پژوهشگر مرکز چین و جهانی شدن، یک اندیشکده غیردولتی در پکن، گفت که با توجه به افزایش «سیستماتیک» حجم تجارت با اعضا، ایران «به احتمال زیاد» به بریکس خواهد پیوست.

وانگ همچنین درباره توافق بین ایران و عربستان سعودی با میانجیگری چین که روابط دیپلماتیک را پس از 9 سال وقفه احیا کرد، گفت وگو کرد و گفت که این توافق باعث ایجاد «موجی از آشتی‌ها» شده است.

وانگ با تاکید بر نیاز به «وحدت و خودسازی» در میان همسایگان گفت: «چین از تصمیم درست ایران قدردانی می‌کند و به حمایت از کشورهای خاورمیانه در کشف مسیر توسعه متناسب با شرایط ملی خود ادامه خواهد داد.»

تاکید بر احیای برجام

بر اساس بیانیه چین، دو طرف همچنین درباره توافق هسته‌ای ایران - توافقی که تحریم‌هایی به ارزش میلیاردها دلار را در ازای محدود کردن برنامه هسته‌ای‌اش لغو می‌کرد- تبادل نظر کردند. دونالد ترامپ در سال 2018 آمریکا را از این توافق خارج کرد و هنوز از سر گرفته نشده است.

وانگ یی گفت: «تنها با بازگرداندن اجرای کامل و مؤثر برنامه جامع اقدام مشترک می‌توان موضوع هسته‌ای ایران را به طور اساسی حل کرد.»

یی افزود: «چین مایل به تقویت هماهنگی با همه طرف‌ها از جمله ایران برای ارتقای توسعه موضوع هسته‌ای ایران در جهتی است که صلح و ثبات منطقه‌ای را حفظ کند.»

خان گفت که «درک عمیقی» در میان اعضای بلوک وجود دارد که در رابطه با برنامه هسته‌ای، با ایران ناعادلانه رفتار شده است ، به‌ویژه از سوی ایالات متحده و اسرائیل.

خان گفت: «موانعی که ایران به دلیل عدم اجماع عمومی در مورد برنامه هسته‌ای خود با آن روبرو شده است، در واقع منجر به این درک در جنوب جهانی شده است که ایران نیاز به حمایت اقتصادی دارد تا سناریویی ایجاد شود که احتمال کمتری برای کج‌روی ایران در برابر هرگونه تعهد بین‌المللی وجود داشته باشد.»

خان همچنین استدلال کرد که بریکس و سازمان همکاری شانگهای در مخالفت با منافع بلوک‌های غربی مانند گروه هفت ایجاد نشده‌اند، بلکه برای برابری بنیادی تلاش می‌کنند.