به گزارش اکوایران، براساس جدیدترین مطالعه موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وزارت صمت ، سهم غالب صادرات صنایع منبع محور از کل صادرات کشور 30 درصد و در مقابل سهم صنایع با فناوری بالا حدود صفر درصد است.

براساس داده‌های گمرک ایران، سال گذشته صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور  برابر با ۵۳ میلیارد و ۱۶۶میلیون دلار بوده است. 

به گفته الهام اسماعیلی پور کارشناس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، یکی از عواملی که منجر به توسعه پایین‌تر صنایع با فناوری بالا در مقایسه با صنایع منبع محور در کشور شده است، سهم کمتر از یک درصدی هزینه‌های تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی است. این درحالی که در عمده کشورهای توسعه یافته همچون ژاپن، آمریکا، آلمان و چین سهم هزینه های تحقیق و توسعه از GDP  در بازه 2 تا 5 درصد است.

او تاکید می‌کند: در برنامه های پنج ساله سوم، چهارم و پنجم توسعه کشور برای سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی هدفگذاری 3 درصدی شده بود و این هدف در برنامه ششم توسعه به 4 درصد افزایش یافت. اما به لحاظ عملکردی مقدار این شاخص در سال‌های 1397 ، 1398 و 1399 به ترتیب برابر  با 0.65 ، 0.58 و 0.43 بود.

تبلور این عملکرد را می توان در جایگاه 74ام ایران در شاخص «سهم ارزش افزوده صنعتی در GSP و پایین بودن توان رقابتی محصولات صنعتی دید. رتبه شاخص سهم صادرات صنعتی از کل صادرات 112 اعلام شده است.

سهم سرمایه گذاری در بخش تحقیق و توسعه کشورهای توسعه یافته (2020)

منبع : موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی

شدت صنعتی شدن 35

طبق داده‌های موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وزارت صمت، اگر چه ایران در شاخص «شدت صنعتی شدن»  رتبه 35 و در شاخص «سهم ارزش افزده صنایع با فناوری متوسط و بالا از ارزش افزوده کل صنعت» رتبه 24 را دارد. یعنی ایران امتیازی بالاتر  از متوسط جهانی را کسب کرده است. اما امتیاز شاخص «سهم ارزش افزوده صنعتی از تولید ناخالص داخلی» حدود یک سوم متوسط جهانی است که این امر حاکی از جایگاه پایین بخش صنعت در اقتصاد ایران است.

از طرفی  رتبه 112 ایران در شاخص «سهم صادرات صنعتی از کل صادرات صنعتی» به معنی توان رقابتی پایین تولیدات صنعتی کشور در مقابل محصولات مشابه خارجی است. این موضوع به خوبی در شاخص  «کیفیت صادرات صنعتی» آن هم با رتبه 92 کاملا دیده می‌شود

البته  با وجود بالاتر بودن امتیاز شاخص «سهم ارزش افزوده صنایع با فناوری متوسط و بالا از کل ارزش افزوده صنعتی» در رتبه 24 رتبه ایران از متوسط جهانی، محصولات با فناوری متوسط و بالا سهم چندانی در سبد صادراتی کشور ندارند.

 سهم حدود 66 درصدی صادرات صنایع منبع محور از صادرات صنعتی در مقابل سهم کمتر از یک درصدی صنایع با فناوری بالا و سهم حدود 26 درصدی صنایع با فناوری متوسط.