به گفته توکلی کاشی، بازار بدهی هم در بخش تسهیلات بانکی و هم اوراق بدهی 2.6 درصد رشد داشته‌اند و به اعداد 6043 همت و 702 همت رسیده‌اند. بورس و فرابورس هم تقریبا چیزی حدود 5 درصد کاهش ارزش داشته و همین باعث شده که کل بازارهای مالی ما کاهشی 2 درصدی را شاهد باشد.

او در خصوص اندازه بازار بدهی بیان کرد: در انتهای سال 1401 اندازه بازار بدهی 728 بوده و مرداد علیرغم اینکه تعداد زیادی اوراق منتشر شده همچنان 702 است. علتش آن است که در دو بخش اوراق دولتی و به‌طور عمده اسناد خزانه اسلامی و اوراق گام ما با عدم انتشار اوراق جدید مواجه بوده‌ایم. با این مسئله مواجهیم که مقدار زیادی از اوراق در حال سررسید شدن است و به‌جای آن ها اوراق جدیدی منتشر نشده یا کمتر منتشر می‌شود.

توکلی ادامه داد: در زمینه اوراق مرابحه، اوراق اجاره و اوراق مشارکت شهرداری‌ها و ... چون بخش خصوصی انتشار اوراق را انجام می‌دهند وضعیت متفاوتی دارند اما علت اینکه حجم کلی بازار بدهی‌ نسبت به اوایل سال کاهش پیدا کرده، عدم انتشار اوراق جدید است که به صورت تاریخی معمولا در نیمه دوم سال از مهر و آبان شاهد سرعت‌ گرفتن انتشار اوراق هستیم. این مسئله هم شاید یکی از اشکالات بازار بدهی باشد که انتشار اوراق در طی سال همگن نیست. برخی ماه‌ها با انتشار بیشتر مواجه هستیم و برخی از ماه‌ها کمتر. در سررسید هم این مشکل وجود داشت و در بعضی ماه‌ها ازدحام سررسید انواع اوراق را داشتیم. خوشبختانه در پنج سال گذشته به تدریج وزارت اقتصاد این موضوع را متوجه شده که پرداخت‌هایش را منظم کند. 

تغییرات در بازار بدهی دولتی و خصوصی

این کارشناس بازار بدهی در تحلیل وضعیت اوراق دولتی گفت: اوراق دولت از 516 هزار میلیارد تومان به 498 هزار میلیارد تومان رسیده؛ یعنی چیزی حدود 18 هزار میلیارد تومان کاهش داشته است. علت این کاهش این است که انتشار کمتر بوده است. بخش خصوصی رشد خوبی داشته که پیش‌بینی می‌کنم تا انتهای سال اندازه بازار بخش خصوصی از 150 هزار میلیارد تومان عبور خواهد کرد. در حال حاضر در پایان مرداد 101 هزار میلیارد تومان خالص تأمین مالی بخش خصوصی از بخش بازار بدهی است. 

ماه پرترافیک سررسیدها

توکلی در خصوص جریان نقدی بازار بدهی توضیح داد: این مسئله از آن جهت اهمیت دارد که شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و تأمین سرمایه‌ها که هولدر یا نگه‌دارنده اوراق هستند بدانند که چه حجمی از اوراقشان در ماه‌های بعد سرررسید می‌شود و برای آن برنامه‌ریزی کنند. یا با اوراق دولتی جدید جایگزین کنند یا بتوانند از محل پولی که به دستشان می‌رسد از محل سررسید، بتوانند بخش خصوصی را با انتشار اوراق، تأمین مالی کنند.

او ادامه داد: در مردادماه، رقمی حدود 31 هزار میلیارد تومان اوراق در بخش های مختلف دولت و بخش خصوصی و به‌خصوص اوراق گام سررسید شده است. در مردادماه فقط 6700 میلیارد تومان اوراق گام سررسید شده است. در شهریورماه این عدد به 49 هزار میلیارد تومان می‌رسد که عدد بسیار بی‌سابقه‌ای است. بنده در پنج سالی که بازار بدهی را ماه به ماه رصد می‌کنم، اینکه در یک ماه 50 هزار میلیاردتومان سررسید داشته باشیم به نظر من کاملا بی‌سابقه‌است. از این 50 هزار میلیارد تومان تقریبا 31 هزار میلیارد تومان آن متعلق به دولت است و 19 هزار میلیارد تومان باقی‌مانده آن هم به‌ترتیب متعلق به اوراق گام و بخش خصوصی و ... است.