به گزارش اکوایران بنا به آخرین گزارش منتشر شده مرکز آمار از توزیع درآمد در 1400، ضریب جینی در کل کشور در سال گذشته 0.3938 برآورد شده که نسبت به سال 99 کمی کاهش یافته است. ضریب جینی یکی از مهم ترین شاخص هایی است که از آن به عنوان سنجشی از وضعیت توزیع درآمد در جامعه استفاده می شود، به بیان ساده تر هرچه این ضریب به صفر نزدیک تر باشد به معنی نابرابری کمتر درآمدی در جامعه و هرچه به یک نزدیک تر باشد به معنی وضعیت بد توزیع درآمد است. ضریب جینی در مناطق شهری کشور نیز در سال گذشته 0.3757 به ثبت رسیده که در این شاخص هم مانند کل کشور شاهد کاهش ضریب بوده ایم.

آمار ها نشان می دهد بیشترین ضریب جینی به ثبت رسیده در مناطق شهری استان های کشور با اختلاف به استان سیستان و بلوچستان تعلق دارد، این ضریب در استان مذکور در سال گذشته 0.4939 برآورد شده است. ضریب جینی که استان سیستان در سال گذشته به ثبت رسانده در زمره بالاترین نابرابری های درآمدی در کل جهان قرار دارد. جایگاه دوم با اختلاف بسیار زیاد نسبت سیستان و بلوچستان قرار دارد، ضریب جینی در مناطق شهری استان گلستان 0.4018 بوده است.

 سومین استانی که این ضریب در آن بالا بوده و وضعیت توزیع درآمد چندان مناسب نیست با 0.3752 در آذربایجان شرقی به ثبت رسیده است. بررسی ها نشان می دهد استان های زیادی ضریبی نزدیک به استان آذربایجان شرقی به ثبت رسانده اند، به عنوان مثال این شاخص در استان تهران 0.3617 بوده که در زمره بالاترین ها قرار دارد. اما به طور کلی می توان اظهار داشت که استان سیستان و سپس با فاصله زیاد استان گلستان، ضریب جینی با اختلافی نسبت به سایر استان ها دارند.

کمترین ضریب جینی به ثبت رسیده در 1400 برای مناطق شهری در میان تمامی استان های کشور در استان کرمان رخ داده، این ضریب در کرمان 0.2729 برآورد شده است، آنگونه که از آمار بر می آید، بین بیشترین و کمترین ضریب جینی به ثبت رسیده در کشور در میان استان ها شکاف بسیار زیادی است. استان های یزد و لرستان نیز با ثبت ضریب 0.2769 و 0.2899 به ترتیب در جایگاه دوم و سوم کمترین ضریب جینی شهری قرار گرفته اند.

توجه به این نکته ضروری است که تغییر ضریب جینی با بالا یا پایین بودن این ضریب لزوما به معنی تغییرات فقر نیست، به عنوان مثال زمانی که در سال گذشته نسبت به سال 99 ضریب جینی در کشور کاهش یافته، بدین معنی نیز که فقر کمتر شده، بلکه تنها می توان نتیجه گرفت وضعیت توزیع درآمد چه اندازه نابرابر است. همچنین زمانی که ضریب جینی در استانی پایین است، به معنی پر درآمد بودن آن استان نیست، بلکه شاید مردم در آنجا به هم در فقر برابر باشند نه در ثروتمندی.

photo_2022-09-03_15-09-49

کاهش شکاف درآمدی در مناطق شهری کشور

از تقسیم کل هزینه یک دهک به کل هزینه دهکی دیگر، نسبت های دهکی به دست می آید. از نظر مبانی اقتصاد، هزینه تابعی از درآمد است، از این رو می توان از شکاف هزینه ای بین دو دهک به شکاف و اختلاف درآمدی آن دو نیز رسید. آمار ها نشان می دهد نسبت هزینه ای ده درصد ثروتمند شهرنشین به ده درصد فقیر شهر نشین در کشور، 11.54 بوده، به بیان ساده تر در سال 1400 دهک دهم 11.5 برابر دهک اول هزینه یا درآمد داشته است. این رقم در سال 99 حدود 12.04 برآورد شده که در سال 1400 کمی کاهش را تجربه کرده است. توجه به این نکته ضروری است که نرخ پس انداز در دهک ها پر درآمد به شکل قابل توجهی بالاتر از دهک های کم درآمد است و دهک های فقیر قسمت عمده درآمد خود را صرف هزینه ها می کنند اما دهک های بالا قسمتی را به پس انداز اختصاص می دهد، پس در نتیجه نسبت درآمدی این دو دهک به احتمال زیاد از نسبت هزینه ای آن بیشتر خواهد بود.

نسبت هزینه ای بیست درصد پردرآمد مناطق شهری کشور نسبت به بیست درصد فقیر این مناطق در سال 1400 حدود 7 برآورد شده که نشان می دهد دو دهک دهم و نهم 7 برابر دو دهک اول و دوم در سال گذشته هزینه کرده اند. این شاخص در سال 99 حدود 7.24 بوده است. همین نسبت برای چهل درصد درآمد بالا نسبت به چهل درصد درآمد پایین از حدود 4 در سال 99 به 3.91 در سال گذشته رسیده است.