تاریخ‌سازی در بازار بین‌بانکی/ ثبت دو رکورد بی سابقه + نمودار

به گزارش اکوایران، نرخ سود بین بانکی به قله خود در تاریخ یک سال و نیمه رسیده و مسیر صعودی خود را ارتقا داد.

نکته مهم دیگر در این خصوص جهش بی سابقه شاخص مهم اقتصاد کلان  کشور از آبان 1400 تاکنون بوده است. این نرخ به صورت موزون و متوسط روزانه در  هر هفته از سوی بانک مرکزی اعلام می شود. طبق اعلام بانک مرکزی اکنون به 21.14 درصد رسیده که از آذر ماه 1399 تا کنون سابقه نداشته است.

رکوردزنی نرخ سود در اثر رشد معاملات در بازار بین بانکی

به طور کلی بانک مرکزی به منظور مدیریت نرخ سود و نقدینگی نهادهای مالی هر هفته در دو بازار فعالیت می کند. به عبارت دیگر بانک ها می توانند نیازهای نقدینگی خود را از دو طریق تامین کنند. بازار باز که ماهیت استقراض در آن میان مدت است. و بازار شبانه که به نوعی نیازهای فوری و کوتاه مدت را مدیریت می کند.

دادو ستد بانکی در بازار باز تنها میان بانک ها و بانک مرکزی است به این معنا که بانک ها از طریق عملیات ریپو از این نهاد استقراض نقدینگی کرده و بانک مرکزی نیز با صلاحدید خود و با نرخ سود معلوم آن را هفت روز بعد از نهادهای مالی جمع می کند.

عملیات بازار باز در پایان سال گذشته تا مرز هفته ای 95 همت رسیده بود که در سال جاری به مرور از آن کاسته شده و در نهایت به 60 همت رسید. سه هفته متوالی در بازار باز حجم عملیات برابر با 60 هزار میلیارد تومان ثبت شد اما نرخ سود آن در یک مسیر صعودی از 19.8 درصد به سطح تاریخی 20.9 درصد رسید.

شنیده ها درخصوص معاملات این بازار دلالت بر کنترل نقدینگی در این معاملات داشته و با رشد هزینه استقراض در آن به همراه تعیین سقف بسط پول سعی دارد تا رشد پایه پولی در این بازار را مدیریت کرده و به نوعی از روند صعودی آن جلوگیری کند.

این موضوع در حالی رخ داده که آمار اوراق پیشنهادی (یا به عبارت دیگر نیاز بانک ها به نقدینگی در این بازار) همواره سطح بالایی داشته است. یعنی در اکثر هفته ها بالاتر از مرز 80 همت. 

در همین راستا برخی اعتقاد دارند کاهش عملیات بسط پول در این بازار یک اتفاق سیاستی از سوی بانک مرکزی است نه لزوما کاهش نقدینگی خواهی بانک ها. آن هم در شرایطی که اشتهای بانک ها تا مرز 95 همت بالا رفته بود. این موضوع به باور برخی می تواند موجب خلق نقدینگی و تسهیلات دهی کلان تر شده و در نهایت نیاز پایه ای بانک ها را بیشتر کرده است.

همین موضوع موجب رشد معاملات در بازارشبانه در هفته سوم تیر ماه شده است.

رکوردزنی اعتبارات قاعده مند در بازار شبانه

در سومین هفته تیر ماه، اعتبارات قاعده مند به 22 هزار و 660 میلیارد تومان رسیده که بیشترین سطح را در بازه 9 ماهه داشته است.

داد و ستد دراین بازار تنها میان بانک ها و بانک مرکزی نیست. به طور کلی در این معاملات بانک های دارای کسری از نهادهای دارای مازاد استقراض پول کرده و سعی می کنند تا نیاز فوری خود را مرتفع سازند. بنابراین تاریخ سررسید کوتاه مدت داشته و در نهایت سه روزه خواهد بود. از همین رو این بازار را بازار شبانه هم می گویند.

اما نرخ سود در این بازار در دامنه 14 تا 22 درصد حرکت می کند که سقف آن همان اعتبارات قاعده مند یا هزینه استقراض از بانک مرکزی است. نرخ بهره بین بانکی همان نرخ سود موزونی است که سایر بانک ها در این معاملات به یکدیگر قرض می دهند.

شنیده ها حاکی از آن است که ضمن رشد اعتبارات قاعده مند در این بازار، حجم معاملات در بازار نیز رشد قابل توجهی پیدا کرده است. این رقم که به صورت روزانه 50 همت بوده در هفته های اخیر به 150 هزار میلیارد تومان رسیده و تقریبا سه برابر شده است.

رشد معاملات در کنار افزایش نرخ سود در این بازار نشان می دهد حجم تقاضا در بازار بین بانکی افزایشی بیشتر از عرضه را ثبت کرده و بانک ها در این بازار محتاج تر از قبل شده اند.

اما چند حالت مهم تر را برخی کارشناسان در علت این پدیده عنوان کرده اند:

دلایل رشد بی سابقه نرخ سود و معاملات بین بانکی

برخی از کارشناسان معتقدند رشد ذخیره قانونی بانک ها به منظور سخت گیری های اخیر بانک مرکزی در راستای انضباط مالی بانکی و تمدید سقف ترازنامه، موجب بدتر شدن نقدینگی بانک ها شده است.

خرید ارز نیز عامل دیگری شده که در نهایت نقدینگی خواهی بانک ها را بالاتر برده است.

ازسوی دیگر طبق آمارهای اردیبهشت ماه از خصوص متغیرهای کلان، حجم پول هم رشدداشته  که برخی این رشد را از ناحیه افزایش انتظارات تورمی می دانند.

رشد انتظارات تورمی نیز می تواند عامل دیگری بوده تا بانکها به انجام معامملات بیشتر در بازار بین بانکی پرداخته و نرخ سود را ارتقا داده اند.