به گزارش اکوایران، به نقل از اقتصادنیوز، با آغاز مذاکرات بر سر احیای برجام در شهر وین گمانه‌زنی‌ها پیرامون آینده گفت‌وگوها به نهایت خود رسیده است. مارکو کارنلوس، دیپلمات سابق ایتالیایی و تحلیل‌گر امور خاورمیانه با انتشار یادداشتی در پایگاه تحلیلی میدل‌ایست آی با عنوان «توافق هسته ای ایران: مسیر رسیدن به توافق مملو از موانع است» ضمن بررسی چالش‌های پیش‌روی مذاکرات تحلیل خود را از گزینه «توافق موقت» ارائه کرده است.

آغاز دوباره رفت‌وآمد بین اتاق‌های مجاور

مذاکرات بر سر توافق هسته ای ایران قرار است امروز  29 نوامبر، پس از یک وقفه طولانی که پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران در ژوئن برگزار شد، از سر گرفته شود. ایران از زمان خروج یکجانبه آمریکایی ها از توافق در ماه می 2018، از مذاکره رو در رو با آمریکایی ها امتناع کرده است. تاکنون، مذاکرات به واسطه مقامات اتحادیه اروپا انجام شده که بین اتاق های مجاور در رفت و آمد هستند؛ هر چند این روش ایده آلی برای مذاکرات بسیار مهم نیست، جایی که نکات جزئی و ظریف بسیار مهم هستند و ممکن است مسائلی در ترجمه گم شوند.

00

با این حال، این اولین بار است که تیم دولت جدید ابراهیم رئیسی، با سایر طرف های توافق هسته ای دیدار می کند و امیدوار است تا موضع خود را در مورد چارچوب توافق بیان کند.

شیطان در لابه‌لای جزئیات نهفته!

به گفته محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق ایران، پیش از به تعویق افتادن مذاکرات، در ماه ژوئن بر سر یک چارچوب کلی توافق شده بود. ظاهراً ایالات متحده با لغو برخی تحریم‌ها در ازای محدود کردن فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران موافقت کرده بود، اما این یک چارچوب کار نهایی نبود و مثل همیشه، شیطان لا به بلای جزئیات نهفته است.   

سیگنال هایی که از تهران می آید دلگرم کننده نیست. مذاکره‌کننده جدید ایران، علی باقری کنی، مذاکرات آتی را اساسا بر سر مسائل هسته‌ای نمی‌داند و آن را به «مذاکرات برای رفع تحریم‌های غیرقانونی و غیرانسانی» تقلیل می‌دهد. ایرانی ها ممکن است در اتاق مذاکره انعطاف نشان دهند، اما به نظر می رسد در حال حاضر تهران عجله ای برای انجام معامله ندارد.  

جراحات خودساخته

یکی از مشکلات عمده این است که ایالات متحده چگونه با زخم های خود وارد شده برخورد می کند: دونالد ترامپ سه سال پیش به شکل یکجانبه از توافق خارج شد و جو بایدن هم در تلاش برای پیوستن مجدد به آن گام های اشتباهی را برداشت. اگر توافق هسته‌ای از همان ژانویه در دستور کار قرار می‌گرفت -زمانی که بایدن رسماً متعهد شد آمریکا با ورود مجدد به توافق‌هایی که ترامپ از آن عقب‌نشینی کرده بود، دوباره با جهان تعامل کند- وضعیت امروز بسیار قابل کنترل‌تر بود. اما در ان زمان چنین تصمیمی گرفته نشد.

45

تیم بایدن ادعا می کند که سیاست فشار حداکثری ترامپ علیه ایران شکست خورده است، با این وجود همچنان به استفاده از اهرم ادعایی برای دستیابی به توافقی بهتر از توافقی که ترامپ از آن کنار گذاشته بود، ادامه دهد. زمان گرانبهایی برای فکر کردن به یک توافق «بهتر» تلف شد -که شامل برنامه موشکی بالستیک و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران می‌شد، و البته هیچکدام تحت پوشش توافق 2015 نبودند.

بافت منطقه‌ای و هرج‌ومرج

بافت منطقه ای را نیز نمی توان نادیده گرفت. درگیری طولانی مدت در یمن به زودی می تواند نتیجه ای کاملا نامطلوب روی عربستان سعودی داشته باشد. لبنان در آستانه هرج و مرج کامل است. بشار اسد، در حالی که پایتخت های مختلف عربی درصدد عادی سازی روابط با او هستند، کنترل خود بر سوریه را تثبیت می کند. و عراق، صرف نظر از نتایج انتخابات اخیر، همچنان حوزه نفوذ ایران به حساب می آید.

2

در حالی که پیمان صلح ابراهیم برقرار است، تعاملات دیپلماتیک اعراب با ایران و شرکایش بی سابقه بوده است. ماه ها است که عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دوجانبه خود و جستجوی راهی برای خروج از یمن با ایران وارد مذاکره شده است. امارات متحده عربی اخیرا وزیر امور خارجه خود را برای دیدار با اسد در دمشق اعزام کرده و انتظار می رود هیئتی از ابوظبی به زودی به تهران سفر کند. علاوه بر این، باقری کنی به تازگی برای گفت و گو با مقامات ارشد امارات با هدف آغاز فصل جدیدی در روابط دوجانبه به دبی سفر کرده است.

همزمان، ایالات متحده و اسرائیل بر سر پرونده هسته‌ای ایران دچار اختلاف شده اند، به طوری که نیویورک تایمز گزارش داد: «مقامات آمریکایی به همتایان اسرائیلی خود هشدار داده‌اند که حملات مکرر به تأسیسات هسته‌ای ایران در نهایت نتیجه معکوس خواهد داشت». بر اساس این گزارش، بازرسان اطلاعاتی و بین المللی گزارش داده اند که ایران به سرعت تاسیسات خود را بازسازی کرده است و اغلب دستگاه های جدیدتری جایگزین کرده که می توانند اورانیوم را با سرعتی بسیار بالاتر غنی سازی کنند.

واکنش منفی اسرائیل نسبت به توافق موقت

اکنون شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه دولت بایدن ممکن است احتمال دستیابی به یک توافق موقت را که «کمتر در برابر کمتر» توصیف می شود، را پیشنهاد خواهد کرد. بر این اساس، اگر ایران غنی‌سازی اورانیوم تا 60 درصد را متوقف کند، ایالات متحده و متحدانش می‌توانند برخی از منابع مالی مسدود شده ایران را آزاد کنند و برخی معافیت‌های تحریمی برای کالاهای بشردوستانه ارائه کنند. این مسئله تا حدودی زمان بر است، اما واکنش اسرائیل به چنین چشم اندازی منفی بوده است.

دشواری تنظیم اولویت‌های سیاست خارجی در زمانه افول

روی هم رفته، دشوار است انکار این که همه این عوامل چگونه کاری جز تقویت قدرت ایران در مذاکرات آتی در وین نخواهند داشت. در نهایت، بدون روسیه و چین، هر گونه فشار تحریمی علیه ایران مؤثر نخواهد بود و واشنگتن برای مقابله با مسکو و پکن در مقابل تهران با مشکل فزاینده ای مواجه خواهد شد؛ و این در حالی است آمریکا که با آنها بر سر اوکراین، بلاروس، تایوان، هنگ کنگ و سین کیانگ اختلافات جدی دارد. تنظیم اولویت های سیاست خارجی ایالات متحده دشوار شده است، به ویژه در زمانی که تصور می شود قدرت سخت و نرم آمریکا رو به افول است.