به گزارش اکو ایران، عملیات بازار باز که از سال 1399 تا کنون برگزارشده در هفته های اخیر مسیر ثابتی را رقم زده است. با این حال مقایسه آمارهای تزریق پول بانک مرکزی در بانک‌ها در پایان شش ماه امسال با موقعیت مشابه خود در 1400 نشان می دهد وضعیت پول پاشی بانک مرکزی رشدی 150 درصدی را در مجموع داشته است.

به طور کلی دربازار باز بانک ها اوراق به بانک مرکزی عرضه کرده و این نهاد نیز متناسب با صلاحدید خود از نهادهای مالی اوراق را به فاصله یک هفته خریداری می کند. این بده بستان همراه با نرخ سودی است که البته بانک مرکزی آن را تعیین می کند.

بررسی عملیات بازارباز درشش ماه ابتدایی سال جاری نشان می دهد سیاست بانک مرکزی تغییر کرده که مهم ترین عامل آن را تحلیل گران وخیم تر شدن وضعیت نقدینگی در بانک ها می دانند.

بازار باز

تغییر سیاست بازار باز در سال 1401

در ابتدای سال گذشته تزریق پول بانک مرکزی در بازار باز برابر با 6 هزار و 250 میلیارد تومان بوده و رفته رفته از این میزان کاسته شد. در پایان بهار 1400 تصمیم بانک مرکزی تغییر کرده و در بازار باز پوزیشن فروش اوراق را گرفت. در این حالت بانک مرکزی نه تنها پولی را در بانک ها تزریق نکرده بلکه سیاست انقباضی نیز پیشه کرده و در راستای آن از نهادهای مالی نقدینگی جمع آوری می کند. در نهایت در نیمه شهریور ماه سال گذشته بانک مرکزی هزار و 500 میلیارد تومان پول از بانک ها قبض کرد. 

این در حالی است که در سال جاری تزریق بانک مرکزی در بازار باز از مرز 100 همت آغاز شده و رفته رفته با کاهشی ممتد در مرز 70 هزار میلیارد تومان قرار گرفته است. رشدی به مراتب بالا در عملیات بازار باز که نشان از وضعیت وخیم نقدینگی در بانک ها دارد.

اتفاق مهم دیگر بسط بالای پول در مجموع بازارهای بین بانکی در سال 1401 نسبت به سال قبل بوده است. 

بازار باز

رشد بالای تزریق پول در سال 1401

به طور کلی بانک مرکزی در دو سال گذشته با فعالیت در دو بازار اقدام به تزریق نقدینگی در بانک ها کرده است. بازار باز و بازار بین بانکی. در بازار شبانه این نهاد با اعتبارات قاعده‌مند و نرخ سود 22 درصدی نیاز فوری نهادهای مالی دارای کسری را برطرف می‌کند.

این رقم در دو سال اخیر نوسان چندانی را در قیاس با بازار باز نداشته است. به عنوان مثال در پایان شهریور سال گذشته اعتبارات در مرز 40 هزار میلیارد تومان بوده و در سال جاری نیز در سطحی معادل با 35 همت قرار داشته است.

در مجموع، آن چه بانک مرکزی در  هر هفته در نهادهای مالی تزریق می کند جمع تزریق بازار باز و بازارشبانه است. در همین رابطه در مقایسه شش ماه نخست امسال و سال گذشته مشاهده می شود بیشترین تزریق بانک مرکزی در بانک ها در سال 1400 در مرز 40 همت قرار داشته است. این در حالی است که در سال جاری این رقم تا مرز 100 هزار میلیارد تومان نیز افزایش پیدا کرده  و رشدی 150 درصدی داشته است.

در مجموع بررسی رفتار بانک مرکزی نشان می دهد تزریق بالای پول بانک مرکزی علامتی از وخامت اوضاع مالی در بانک ها بوده و از آن جا که سهم عملیات بازار باز در این معاملات بیشتر بوده به عقیده برخی می تواند موجب رشد بیشتر پایه پولی در اقتصاد کشور شود. اتفاقی که می تواند در کشور تورم زایی بالایی داشته باشد.

بازار باز