به گزارش اکوایران، در اقتصاد ایران برخی ریشه افزایش تورم را پولی می دانند. به این معنا که عدم نظارت بر متغیرهای پولی اقتصاد کشور من جمله نقدینگی و پایه پولی می تواند در ادامه منجر به رشد فزاینده تورم شود. به طور کلی زمانی که نقدینگی و پول در دست مردم افزایش پیدا می کند در نتیجه به یکباره تقاضا برای برای کالاها بالاتر رفته و درشرایطی که هنوز عرضه در اقتصاد رشدی نداشته می تواند منجر به افزایش قیمت ها و درادامه رشد بیشتر شاخص قیمت مصرف کننده در کشور شود.

اما نقدینگی، خود، مشتمل بر دو عضو مهم است. پول و شبه پول. شبه پول، مبلغی است که در حساب بانک ها قرار داشته و شامل سپرده های مدت دار است که به آسانی مردم نمی توانند آن را هزینه کنند. اتفاقی که خلاف آن در پول رخ می دهد. پول در کشور به راحتی بیشتری هزینه شده و مانند شبه پول نیازمند صرف زمان نیست. به همین علت هم بخش پول برای مردم جذاب تر است. این در حالی است که اتفاقا سیاستگذار باید این بخش را بیشتر کنترل کند چرا که هر چه شبه پول مسیر صعودی تری را رقم بزند بیشتر به افزایش متغیرهای کلیدی اقتصاد از جمله تورم منجر خواهد شد. بنابراین هرچه به میزان بیشتری پول در دست مردم ، به سپرده های مدت دار هدایت شود رشد تورم کمتر خواهد بود . اتفاقی که دقیقا خلاف آن در تیرماه رقم خورده است. بررسی های داده های بانک مرکزی نشان می دهد ضمن کاهش نقدینگی در کشور اما سهم پول روندی صعودی را در تیرماه ثبت کرده است.

شیب نزولی نقدینگی در تیرماه 1401

نقدینگی تیرما با 2.2 درصد افزایش به 5 هزار و 250 هزار میلیارد تومان رسید. این شاخص نسبت به موقعیت مشابه خود در سال گذشته رشدی 37.4 درصدی داشته که البته به باور بانک مرکزی 2.5 واحد درصد آن فاقد آثار پولی است. به عبارت دیگر رشد سالانه نقدینگی برابر با 34.9 درصد رقم خورده است. اما نکته مهم اتفاق ثبت شده در اجزای پول و شبه پول است.

پول

رکوردزنی رشد نقطه ای پول

از میان نقدینگی ثبت شده در پایان تیر ماه، سهم پول برابر با هزار و 182 هزار میلیارد تومان بوده و باقی آن معادل با 4 هزار و 68 هزار میلیارد تومان متعلق به شبه پول بوده است.

روند نقطه ای پول در این بازه نشان می دهد حجم پول در تیر امسال نسبت به سال گذشته رشدی 57.6 درصدی داشته که بیشترین میزان در بازه 14 ماهه به شمار می آید.

این در حالی است که رشد نقطه ای شبه پول معادل با 19.8 درصد ثبت شده است. اتفاق مهم دیگر ارزیابی سهم پول و شبه پول در شکل گیری نقدینگی است.

طبق آمار بانک مرکزی سهم پول به کل نقدینگی در تیرماه امسال برابر با 22.5 درصد بوده و در مقابل سهم شبه پول معادل با 77.5 درصد ثبت شده است. مقایسه سهم پول در ماه های اخیر نشان می دهد این بیشترین میزان این شاخص در 9 سال گذشته بوده و به نوعی از تیر ماه 92 تا کنون سابقه نداشته است. در مقابل سهم شبه پول نیز کمترین میزان را در این مقطع زمانی به ثبت رسانده است.

علت این اتفاق را برخی تحلیل گران در رشد انتظارات تورمی حال می دانند.

ریشه رکوردزنی سهم پول در کشور

با توجه به آن که سهم پول در اقتصاد به نوعی میل به نقدینه خواهی مردم است، به نظر می آید انتظارات تورمی مردم را به نگه داشتن پول بیشتر سوق داده است. اتفاقی که مانع از رسوب پول به بانک ها و رشد شبه پول می شود. 

برخی تحلیل گران معتقدند زمانی که سهم پول بیشتر می شود حلقه محاصره بازارهای دارایی نیز تنگ تر خواهد شد. به این معنا که مردم هجوم نقدینگی بیشتری را به بازار های دارایی هدایت کرده و ممکن است بر نرخ های کلیدی مانند نرخ ارز و .. و در نهایت نرخ تورم اثر فزاینده ای بگذارند. بنابراین سیاستگذار موظف است تا با به کار گیری ابزارهای پولی جدا از کنترل شاخص های کلی اقتصاد ترکیب اجزای نقدینگی را نیز اصلاح کند.

پول