به گزارش اکوایران، نرخ مواد غذایی و سوخت ظرف یک سال اخیر صعودی قابل ملاحظه داشت و این موضوع امنیت زندگی خانوارها به خصوص افراد آسیب‌پذیر را در تمام نقاط دنیا تحت شعاع قرار داد. صندوق بین‌المللی پول ظرف ماه‌های اخیر در گزارش‌های متعددی نسبت به تورم کالایی و اثرات نامطلوب آن بر زندگی مردم، اقتصاد جهانی، ناآرامی اجتماعی و... پرداخت. جنگ روسیه و اوکراین نیز بر چالش‌های موجود جهانی در تامین امنتی غذایی دنیا افزود. در حال حاضر تغییرات آب‌وهوایی و جنگ، اختلال در زنجیره تامین کالا را شدت بخشیده است.

این صندوق معتقد است اتفاقات رخ داده در بخش مواد غذایی و انرژی اهمیت تسریع حرکت به سمت دنیایی سبز را بیش از گذشته نمایان کرده است. کاهش انتشار آلاینده‌های کربنی تنها راه توقف تغییرات آب‌وهوایی در دنیا است و در عین حال تحقق این هدف می‌تواند از گروه‌هایی که بیش از دیگران در تامین سوخت‌های فسیلی وابسته هستند نیز محافظت کند.

پیشنهادی جدید با هدف کاهش انتشار آلاینده‌های کربنی

قیمت‌گذاری نرخ یک محصول براساس میزان کربن انتشار یافته در تولید یکی از گزینه‌های مطرح برای حرکت به سمت دنیایی بدون کربن است. در این طرح پیشنهاد می‌شود که افراد برای خرید کالایی با میزان انتشار کربن بالاتر باید هزینه بیشتری به‌عنوان مالیات پرداخت کنند که این مالیات نیز باید صرف توسعه انرژی‌های پاک شود. در عین حال چنین طرحی باعث می‌شود که خرید محصولاتی که در تولید آن‌ها کربن بالایی منتشر می‌شود، بسته به میزان مالیات گران تمام شده و بنابراین تولیدکننده برای باقی ماندن در رقابت جهانی چاره‌ای جز کاهش انتشار آلاینده‌های کربنی نداشته باشد. اما این طرح مخالفانی دارد و بسیاری از کشورها تمایلی به استفاده از این سیاست ندارند. اجرایی شدن این طرح می‌تواند توان رقابت تولیدکنندگان به‌خصوص واحدهای تولیدکننده فولاد و مواد شیمیایی در کشورهای در حال توسعه را بگیرد.

صندوق بین‌المللی پول برای عبور از سوخت‌های فسیلی به سمت دنیایی با انرژی‌های پاک پیشنهاد ICPE را مطرح کرده که این پیشنهاد توافق بین‌المللی پرداخت کف قیمت کربن است. در این طرح از بزرگترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای جهان خواسته شد که بسته به سطح توسعه اقتصادی خود، کف قیمتی بین 25 تا 75 دلار به‌ازای انتشار هر تن کربن بپردازند. این طرح پیشنهادات کشورهای مختلف برای حرکت به سمت انرژی‌های پاک را به رسمیت می‌شناسد، اما می‌گوید هر پیشنهادی باید کف قیمتی تعیین شده توسط این طرح را رعایت کند.

مالیاتی بسته به سطح درآمد

در گزارش صندوق بین‌المللی پول توضیح داده می‌شود که تعیین ICPF که این رقم براساس میزان درآمد کشورها  تعیین می‌شود از سویی به رقابت‌پذیری صنایع آسیب نمی‌زند و از سوی دیگر از کارآمدی کافی برای کاهش انتشار آلاینده‌های کربنی برخوردار است. همچنین این نهاد معتقد است این پیشنهاد تنها گزینه عملی از بین پیشنهادات مطرح فعلی برای جلوگیری از گرم شدن زمین است.

قیمتی که ارزش پرداخت دارد

در این گزارش آمده، اجرایی شدن طرح پرداخت کف قیمتی کربن صفر بر رشد اقتصاد جهانی اثرگذار است و از آن می‌کاهد؛ اما این تاثیر محدود است. برآوردهای این نهاد نشان می‌دهد در صورتی که طرح پیشنهادی اجرایی شود و کشورها نیز در طرح‌های توسعه انرژی‌های کم کربن سرمایه‌گذاری کنند تا سال 2030 به میزان 1.5 درصد از تولید ناخالص جهانی نسبت به شرایط کنونی کاسته می‌شود.

البته اثرگذاری این طرح بر تولید ناخالص داخلی کشورهای مختلف متفاوت است. این طرح به میزان 0.6 درصد از رشد تولید ناخالص داخلی کشورهای فقیر خواهد کاست و اثرگذاری آن بر کشورهای با درآمد بالا 1.5 درصد خواهد بود. در عین حال این رقم بهایی است که کشورها برای مهار هزینه‌های بالاتری که گرم شدن زمین به همراه دارد باید بپردازند. در گزارش اخیر هیات بین‌دولتی سازمان ملل متحد به تغییرات آب و هوا و تاثیر آن بر آینده جهان و هزینه‌های تحمیلی ناشی از این پدیده پرداخته شد. این پیشنهاد به مراتب هزینه کمتری نسبت به گرمایش جهانی زمین دارد.

مشارکت جمعی، راه حل موفقیت

در طرح ICPE با توجه به سطح درآمدی کشورهای مختلف، مسئولیت متفاوتی نیز برای کشورها در هزینه‌کرد برای جهانی بدون کربن در نظر گرفته شده است. کشورهای با درآمد کربن باید به‌ای انتشار هر تن کربن برابر 25 دلار، کشورهای با درآمد متوسط باید 50 دلار و کشورهای با درآمد بالا باید 75 دلار بپردازند. این طرح منصفانه‌تر از پیشنهادات قبلی است که تمامی تولیدکنندگان در نقاط مختلف دنیا باید رقمی یکسان در این زمینه پرداخت می‌کردند.

البته ارقام پیشنهادی تنها کف قیمت هستند، انتظار می‌رود که بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای پردرآمد که در مشارکت‌های تعیین شده ملی خوددر  NDCs به سیاست‌های سختگیرانه اقلیمی متعهد شده‌اند، باید هزینه بالاتری در این زمینه بپردازند.

البته صندوق ‌بین‌المللی پول بر این باور است که هزینه پیشنهادات طرح NDC به میزانی بالاست که متعهد شدن به آن تنها از کشورهای با درآمد بالا برمی‌آید. اما طرح پیشنهادی فعلی ICPE می‌تواند با جلب مشارکت کشورهای با درآمد کم و متوسط می‌تواند تاثیری به مراتب مطلوب‌تر در کاهش انتشار آلاینده‌های کربنی داشته باشد. تقویت مشارکت بین‌المللی تنها راه کلیدی توقف گرمایش زمین است.

تعرفه BCA مانع انتشار کربن نمی‌شود

در غیاب یک توافق جهانی، کشورهای پردرآمد سیاست‌های جاه‌طلبانه آب و هوایی را پیشنهاد کرده‌اند که شامل اعمال تعرفه‌ای بر واردات محصولاتی می‌شود که در فرآیند تولید آن‌ها آلاینده‌های کربنی نقش دارند؛ از این طرح با عنوان BCA یا می‌شود. هدف اصلی این طرح آن است که از صنایع داخلی این کشورها در برابر رقبای خارجی که کمتر نسبت به سیاست‌های سختگیرانه اقلیمی پایبند هستند، محافظت شود.

مطالعات صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد که طرح BCA اگرچه می‌تواند از صنایع انرژی بر که به سمت استفاده از انرژی‌های سبز رفته‌اند در رقابت بین‌المللی حفاظت کند، اما نقش چندانی در کاهش انتشار آلاینده‌های کربنی ندارد.

مزیت چهارم اجرای طرح ICPE آن است که دیگر که کشورهای با درآمد بالا نیازی به اعمال تعرفه BCA ندارند. در این طرح همه کشورها برای کاهش انتشار آلاینده‌های کربنی با یکدیگر همکاری خواهند کرد و کشورهای پردرآمد متحمل ضرر عمده‌ای برای رقابت نخواهند شد.